Steve Tibbetts: buitencategorie

© Matt Newberry

Steve Tibbets, een even uitzonderlijke als in geen enkel hokje passende gitarist, heeft onlangs een bloemlezing gepubliceerd onder de titel "Hellbound Train", waarin veertig jaar trouw aan het ECM-label (negen albums) wordt samengevat... Een label waarvan hij al een verzamelaar was voordat hij er zijn eerste noten op losliet... Een warme discussie over de Atlantische Oceaan...


"Hellbound Train" is een compilatie die verdeeld is over twee stijlen: akoestisch en elektrisch. Maar of je nu naar het een of het ander luistert, het is altijd duidelijk dat dit JOUW muziek is. Zo uniek, zo persoonlijk...

Steve Tibbetts : Ik weet dat deze werelden anders klinken, maar het komt allemaal van .... Ik kan het juiste woord niet vinden. Laten we zeggen dat het allemaal voortkomt uit dezelfde energie, zelfs in de rustigere momenten zoals op het album "Northern songs". Ik hoor dezelfde intensiteit die ik had toen ik het creëerde. Maar het komt ook doordat Marc Anderson (zijn trouwe percussionist - nvdr) altijd intensief speelt, hoe diepzinnig het nummer ook is.

Uw muzikale universum verwart sommige journalisten die niet weten hoe ze deze muziek moeten categoriseren. Ze praten over ambient jazz, rock, avant-garde, world. Wat is de meest verrassende definitie die ze aan je muziek geven?

Steve Tibbetts : En jij ? (lacht) Het is aan jullie journalisten om categorieën te maken, want voor mij is er maar één universum. Geweldige albums zoals "White Album" van de Beatles, of ze nu akoestisch of elektrisch zijn, het is maar één universum! Het is onmogelijk om deze nummers uit elkaar te houden, ze vormen een geheel.

Persoonlijk denk ik aan nu-jazz, aan mensen als Bugge Wesseltoft... Waardoor je muziek dichter bij labels als Jazzland zou staan dan bij ECM, hoewel Nils Peter Molvaer daar ook op zat.

Steve Tibbetts : Een ding waar we het allemaal over eens zijn is dat het niemand in overeenstemming brengt! Dus het is positief (lacht). Niet zoals de test die ik net deed (en hij pronkt met zijn negatieve Covid-test!). Ik denk dat we het erover eens zijn dat het geen jazz is! Ik ben niet Wes Montgomery of George Benson. Het is geen blues, ik ben geen Clapton of Robert Johnson. Mijn muziek is meer een creatie uit de opnamestudio. Ik denk alleen maar aan de kanten van de plaat, één en twee, ik denk aan de geweldige albums die in de studio zijn gemaakt, vooral die tussen 67 en 72.

Bij het beluisteren van deze bloemlezing krijg je niet de indruk dat de nummers over zo'n lange periode zijn opgenomen...

Steve Tibbetts : Ten eerste gebruik ik al 40 jaar dezelfde apparatuur, dezelfde pick-ups en dezelfde twaalfsnarige akoestische gitaar die ik van mijn vader kreeg!  Ik gebruik dezelfde elektrische Telecaster gitaar die ik in 1979 van een vriend kreeg! En dezelfde Marshall versterkers die ik kreeg... oh nee, die ik kocht in 1984! (lacht) Dat zijn mijn eigenschappen. Dan is er nog een overeenkomst: ik kan me deze eenheid niet voorstellen! Ik besef het niet! Ik heb geen idee waarom ik deze stijl heb!

Soms stem je je gitaar op een andere manier, verklaart dit ook een stijl, een geluid?

Steve Tibbetts : Het is waar dat ik altijd dezelfde twee snaren van de gitaar aanpas, het brengt een mooi, diep geluid, en het maakt het voor mij ook gemakkelijker om te spelen. Als ik zie hoe John Scofield speelt, van boven naar beneden! Hij speelt zoveel verschillende dingen, zijn hand lijkt wel een octopus! Ik wou dat ik zo kon spelen, maar ik weet niet hoe. Ik neem de gemakkelijke uitweg !

Toch speel jij op een twaalfsnarige, terwijl Scofield op een zessnarige...

Steve Tibbetts : Het is hetzelfde... Hij is een virtuoze jazzmuzikant, ik ben meer een muzikant die de Amerikanen onder de Franse titel "musique naïve" onderbrengen. Gewoon een anekdote over mijn slechte Frans. Ik gaf een concert in Lyon en ik had gevraagd om voor de gelegenheid een paar zinnen te leren. Na de Franse zinnen schakelde ik terug naar het Engels en de mensen applaudisseerden als nooit tevoren. Toen zei Marc tegen me: "Hebben ze voor je geapplaudisseerd omdat je in het Frans probeerde te spreken of omdat je niet meer sprak?" (lacht)

Toen je voor het eerst bij ECM kwam, waren de sterren van het label Jan Garbarek, Pat Metheny, Eberhard Weber, artiesten die goed gelabeld waren als ECM, met een ECM "sound". Met wie anders dan Terje Rypdal voel je je nauw verbonden?

Steve Tibbetts : Terje, je hoort echt het geluid van zijn Stratocaster... Hij leende een versterker van mij op een festival in Italië, omdat hij zijn Marshall had verpest. Ik zei hem dat het een eer was om hem te helpen. Op sommige van zijn vroege albums, zoals 'After the Rain' en 'Odissey', hoor je echt zijn vingers op en neer gaan op de hals. Hij zuigt de gitaar op. Net als ik "voelt" hij de gitaar, net als ik projecteert hij zichzelf via zijn gitaar.

Grafisch gezien is er een ECM-esthetiek. Maar ook daar lijk je het tegenovergestelde van deze stijl te zijn, vooral met covers als "Big Map Idea" of "The Fall of Us All"...

Steve Tibbetts : Vertel het ze niet! Geen woord hierover! (lacht) Ik kom met ideeën, ik laat ze foto's zien die ik mooi vind (hij reikt in zijn bureaula en laat er een paar zien die hij uit een enveloppe haalt met het opschrift "cover ideas" - nvdr). Ik verzamel ideeën, tekeningen, foto's die geschikt zouden kunnen zijn voor mijn muziek. En als ik naar ECM in München ga, kies ik hieruit. Ik krijg niet altijd mijn keuze, maar ze bekijken alles wat ik voorstel zorgvuldig.

Je hebt maar tien albums uitgebracht in 40 jaar. Hoe verklaar je dit?

Steve Tibbetts : (lacht) En ik had echt geluk! Het helpt om goede vrienden te hebben bij ECM! Ze houden van heel diverse muziek en aarzelen niet om met de artiesten te praten. Het is een plezier om bij hen langs te gaan, het klikt... Als ik met mensen in Europa werk, merk ik dat de ontmoeting veel oplevert. Een goede relatie is belangrijker dan een commercieel succes en ik heb geen hoge commerciële verwachtingen.  Ik ben Keith Jarrett niet! (lacht) Ik herinner me dat in het begin van de jaren 80, in München (hoofdkantoor van het ECM label - nvdr), onze besprekingen om 10 uur 's ochtends begonnen en dat we 's middags telefoontjes kregen van Amerikaanse artiesten. Ze hadden maar één doel: beroemd en rijk worden door te tekenen bij ECM.

Dus, je hebt geen specifieke verplichtingen tegenover het label?

Steve Tibbetts : Nee... En ik ben een echte fan van het label, ik verzamel alles wat ik erop vind (Hij draait zijn camera eerst naar de muur en de plank waar de cd's liggen, herkenbaar aan hun rode en witte randen, dan toont hij ons trots enkele zeldzame vinylplaten die aan zijn voeten liggen - de promotieversie van "Just Music" (Alfred Harth, ECM 1002) en "Output" van Wolfgang Dauner, ECM 1006 - nvdr). Ik geniet ervan te zien wat dit label is geworden, ik was al een grote fan toen ik aan boord kwam!

Je discografie wordt ook beperkt door het feit dat je andere interesses hebt. Zoals studiereizen naar Nepal en Indonesië, het voorbereiden van excursies voor een groep wandelaars "Hard Travel to Airless Places"...

Steve Tibbetts : Deze reizen waren de beste baan die ik ooit had, behalve werken in een platenzaak. Het heette "The Wax Museum". En daardoor kon ik naar veel muziek luisteren.

Maar ik beleefde ook veel plezier aan het werk waarvoor ik deze reizen naar Azië maakte. Ik bestudeerde de grond, stelde een programma op en bleef dan nog een maand ter plaatse om de boel op gang te trekken, wat fantastisch was. En als het werk erop zat, kon ik blijven reizen. Ik heb heel Zuidoost-Azië gedaan. Mensen weten dit niet, maar er zijn nog steeds plaatsen waar je niet gevolgd wordt en je kunt "verdwijnen".

Denk je dat deze reizen je muziek hebben beïnvloed? Zoals wandelen, een vorm van meditatie?

Steve Tibbetts : (Hij trekt een pruillipje) Ik weet het niet. Niemand weet hoe muziek werkt. Niemand weet of het iemand zal treffen. Dit werkt! (En hij pronkt met een kop koffie! - nvdr) (Lacht) Reizen ook.

En bovendien ben je in het weekend verpleger!  

Steve Tibbetts : Ja, daar heb ik een vergunning voor. Ik werk alleen in het weekend. Het is een goede baan, er zijn zoveel wanhopige mensen hier in de buurt. Veel mensen verlaten het gebied. Maar hier in Minnesota, denk ik dat we nog steeds goed zijn.

Misschien vraag ik je dit verkeerd, maar je geeft zelden concerten. Waarom?

Steve Tibbetts : Als er een leuk voorstel komt en het is raar en gek genoeg, kijken Marc en ik ernaar... En de kans is groot dat we het optreden doen. Zoals dat optreden in Noorwegen, twee jaar geleden. Vier jaar geleden speelden we in Singapore. Maar een volledige tournee uitwerken is moeilijk, we moeten jazzmuzikanten zijn (lach). Of meer platen verkopen. Maar dan zouden we ook locaties moeten vinden om te spelen. Maar ik vond het laatste concert in Lyon leuk, ik hou van deze stad.

Mogen we dromen van een concert in België met Marc Anderson?

Steve Tibbetts : Waarom niet? Dan zouden we ook Amsterdam en Parijs moeten doen. Waar zouden we kunnen spelen? (we stellen Brusselse podia voor waar regelmatig ECM-artiesten optreden - nvdr).

Ik vind de humor en de spot op uw site erg leuk: een compilatie van negatieve brieven van labels, de "slechte beoordelingen"... Een manier om de zaken te relativeren?

Steve Tibbetts : (lacht) Mensen moeten hiervoor gewaarschuwd worden! Het is ook een manier om te zeggen dat je bekend genoeg bent om te zeggen dat sommige mensen je niet mogen. Ze denken dat ze je negeren door je niet aardig te vinden. Het gebeurt ook dat mensen je leuk vinden, maar niet van een van je albums houden. Sommigen schrijven ook negatieve dingen, maar op een leuke manier. Ik lees graag eerlijke recensies over muziek en literatuur, om te horen waarom het niet goed is, om de uitleg. Het tegenovergestelde is ook waar.

Waar ben je vandaag bezorgd over?

Steve Tibbetts : Het huidige politieke klimaat maakt me bang. Jullie hebben een koningin? (we verduidelijken het punt - nvdr) In het noorden zijn er de monarchen, verder naar het zuiden, Macron. Maar het kon daar ook die vrouw geweest zijn waarvan ik de naam ben vergeten (in feite verwijst hij naar Marine Le Pen - nvdr). Ik ben bang dat dat hier ook kan gebeuren. Mijn vader, die 101 jaar oud is en nog steeds zeer helder van geest is, vertelde me dat ons stomme land in staat is om Donald Trump een tweede keer te kiezen! Hij heeft alles meegemaakt: de depressie, de Tweede Wereldoorlog, polio, de oorlogen in Korea en Vietnam. Hij zei tegen me: "Zie het allemaal als bochtenwerk met zijn ups en downs. Het is cyclisch."

Je blijft vaag over je muzikale toekomst. Misschien een compilatie van onuitgebracht materiaal op jouw label Frammis?

Steve Tibbetts : Ik luister weer naar veel van de tapes die ik met mijn familie heb opgenomen... Ik heb ook een paar goede concertopnamen. Dus bereid ik een album voor met deze live-opnamen en een ander met nummers die nergens anders te vinden zijn! Ik deed een cover van een Jimi Hendrix nummer, "Villanova Junction", het laatste nummer dat hij speelde op Woodstock. Het is bijna een gitaarsolo en ik denk dat het geweldig klinkt op een twaalfsnarige akoestische gitaar. Ik heb sindsdien de dochter van Hendrix gevonden, in Minneapolis, en ik houd contact met haar.

Tekst © Yves Tassin (met hulp Claudy Jalet voor de vertaling E-F) – vrije vertaling: Jos Demol  -  foto’s © Daniel Corrigan / Diane Waller / privé collectie
Een samenwerking JazzMania / Jazz’halo

ECM / Outhere

Lees HIER de recensie op Jazz'halo