Sedef Erçetin

Wat deed je beslissen om cello te spelen ? Behalve dat je een klassieke muzikant bent met zijn veeleisende agenda en oefeningen, sta je ook open voor nieuwe ideeën en projecten; vaak zet u deze noviteiten zelf in gang. Kun je er meer over vertellen ?

Sedef Erçetin: Ik begon mijn muzikale opleiding toen ik zes jaar werd. Ik slaagde voor de auditie van het gemeentelijk conservatorium van Istanbul. Ik heb pianolessen gevolgd omdat ik tot dan toe altijd pianist wilde worden. Op 11-jarige leeftijd deed ik het toelatingsexamen van het Staatsconservatorium van Istanbul en speelde piano bij het examen. Daar wilden ze me naar de pianosectie brengen, maar mijn celloleraar stond erop dat ik doorging met cello. De auditiecommissie bepaalde destijds voor welk onderdeel je het conservatorium in zou gaan. Je laat ze zeker je keuze weten, maar zij hebben het laatste woord door te analyseren wat je oren horen, hoe je handen bewegen en andere details. Aan het einde vertelde de commissie me hun beslissing: ze besloten dat ik zou uitblinken op cello. Ze zeiden dat piano in ieder geval een must was in de muzikale opvoeding; als ik echt geen cello wilde, had ik de mogelijkheid om in hetzelfde studiejaar over te stappen op een ander instrument. En zo nam de cello mijn leven in beslag. Ik vind het instrument erg leuk. Sindsdien ben ik er nooit meer mee gestopt. Ik bleef ook piano spelen. Op 17-jarige leeftijd ging ik naar Parijs voor verdere cello opleiding en terwijl ik studeerde aan het conservatorium gaf ik privé pianolessen. Zo verdiende ik mijn zakgeld.


Je bent in twee landen opgegroeid en muzikaal heb je lange tijd in twee landen geleefd. Hoe hebben Frankrijk en Turkije je muzikale reis beïnvloed en gevormd? Terwijl je 'milonga' speelde in Parijs, vertolkte je een paar weken later Ottomaanse muziek in Ankara. En als we naar je concerten kijken of naar je muziek luisteren, merken we dat je je heel ontspannen en comfortabel voelt in alle genres waar je aan bijdraagt. Wat voor soort Sedef Erçetin heeft dit eclecticisme in de loop der jaren gecreëerd ?

Sedef Erçetin: De reden dat ik naast klassieke muziek ook andere genres speel, ligt natuurlijk in Parijs. Daar ontdekte en beleefde ik de muziek van zoveel verschillende culturen dat ik deel wilde uitmaken van elk genre of stijl. In Parijs ontmoette ik muzikanten van over de hele wereld en begon ik met hen muziek te maken. Het was ongelooflijk. Ik improviseerde voor het eerst met mijn cello met Juan Carlos Cáceres (4 September 1936 – 5 April 2015). Hij nam me mee naar zijn band. Hij leerde me een mix van tango en jazz. Het was net de tijd dat ik mijn muziekstudie afrondde.

Ik zou ofwel een orkestmuzikant worden of een solist die kamermuziek zou uitvoeren. Ik koos voor de tweede optie en vandaag ben ik een solo celliste die openstaat voor elk genre van goede muziek. Toen ik met Argentijnse muzikanten werkte, wilden ze altijd dat ik improviseerde door gebruik te maken van traditionele Turkse muziek en ik voegde altijd een soort 'taksim' toe aan mijn improvisaties. Op een van de opnamesessies met de Argentijnse pianist en componist Gerardo di Giusto was mijn solo vol met Turkse motieven. Ze zeiden altijd: "Sedef, je moet je traditionele muziek weerspiegelen." In die tijd was Turkse muziek niet mijn prioriteit omdat ik dacht dat het al in mij zat en in ieder geval gemakkelijk uit te voeren was; Ik probeerde nieuwe dingen te leren, maar na verloop van tijd realiseerde ik me dat het iets van onschatbare waarde was. Vandaag maak ik projecten met traditionele Turkse instrumenten zoals kanun, kemençe, darbuka etc. Vorige maand gaf ik een concert in duo met kanunspeler Tahir Aydoğdu. De komende dagen zal ik tango, milonga en traditionele Argentijnse volksmuziek uitvoeren met een gitarist en een percussionist uit Argentinië. Deze plotse veranderingen geven me energie.

Met de Griekse pianiste Maria Papapetropoulou brengen we ons tweede album met klassieke muziek uit. Ik waardeer elk muziekgenre afzonderlijk. Toch is mijn muzikale basis nog steeds J.S. Bach. Ik hou zoveel van Bach en door hem te spelen is het gemakkelijker om alle andere muziek uit te voeren. Als ik naar Bill Evans luister, hoor ik de harmonieën van Bach. J.S. Bach is dus in zekere zin een sleutel tot muziek. Als je Bach begrijpt en voelt, kun je zijn harmonieën horen in elk muziekgenre dat je beluistert. Ik ben een goede luisteraar. Uit elke soort muziek steek ik iets nieuws op. Ik beperk me nooit tot genres. Ik geniet van wat ik speel en dat zal ik blijven doen.

Voor Internationale Vrouwendag ben je een belangrijk persoon omdat je veel internationale projecten realiseert met vrouwelijke muzikanten van over de hele wereld. Je maakt deel uit van muzikale vrouweninitiatieven in Frankrijk, Griekenland, Turkije en Argentinië, om maar een paar landen te noemen. Kun je ons over deze projecten vertellen vanuit het perspectief van een vrouw ?

Sedef Erçetin: Ik geloof oprecht in de kracht van vrouwen. De Griekse pianiste Maria Papapetropoulou, met wie ik al heel lang samenwerk, is als een zus voor mij. Dit is inderdaad een luxe in muziek. Er is een band tussen ons en dit wordt weerspiegeld in onze muziek. Het publiek merkt hoe ontspannen we zijn, samen op het podium.

Zo is er de legendarische Amerikaanse jazzzangeres Liz McComb. Ik heb met haar opgetreden en opnames gemaakt; ze is een van de sterkste vrouwen die ik ooit in mijn leven heb ontmoet. Ze deelde haar liefde en steun met mij zodat ik mij de gelukkigste persoon ter wereld voelde toen ik met haar op het podium stond.

Laat me je één unieke herinnering vertellen. Liz McComb en ik traden twee opeenvolgende avonden op in Salle Gaveau in Parijs als een duo piano/zang en cello. Op ons repertoire stond een compositie van Liz. De tweede avond, toen we dit nummer speelden, stond ze op van de piano, knielde vlak achter me neer en zong het lied verder zonder pianobegeleiding. Ik ging verder met mijn improvisatie. Ze begon ineens te huilen, ik voelde me raar maar ze bleef zingen en ik bleef spelen. Het lied eindigde, ze omhelsde me zo stevig dat ik ook begon te huilen en zo sloten we die avond het concert af. Ze vertelde me later dat het geluid van de cello een sterke invloed op haar had. Ik hoop dat ik in de toekomst weer met haar op het podium mag staan op een internationale vrouwendag.


Door wie en wat werd je tot nu toe geïnspireerd ?

Sedef Erçetin: Er zijn in mijn leven veel inspiratiebronnen geweest. Muziek is voor mij als voedsel en water, iets onmisbaars, mijn sine qua non, en mijn evenwicht. Het beschermen van dit gevoelige evenwicht is een grote zelfopoffering. Over het algemeen zijn het de bescheiden muzikanten die mij inspireren, degenen die weten hoe ze het beste uit hun leven kunnen halen. Het karakter van een muzikant die je bewondert, kan een teleurstelling voor je zijn. En soms ontmoet je een geweldige muzikant die ook nog eens een mooie persoonlijkheid blijkt te hebben. De eerste naam die bij me opkomt is Mstislav Rostropovitch. Hij is de persoon die ervoor zorgde dat ik van de cello ging houden. Hij was een vriendelijk en geestig persoon vol levensvreugde. Toen ik hem ontmoette was ik net 19 en mijn handen verdwenen gewoon in zijn grote zachte handen. Hij noemde me "klein Turks fruit". Ik ben zijn handen nooit vergeten.

Yo Yo Ma is een groot cellist, hij speelt naast klassieke muziek verschillende soorten wereldmuziek; hij was zeker een inspiratie voor mij.

Op dezelfde manier wist pianist Arthur Rubinstein van het leven te genieten, ook al was hij een zeer gedisciplineerde professional.

In de jazz is mijn belangrijkste inspiratiebron Bill Evans. Ik kan elke dag naar hem luisteren. Hij is voor mij de Bach van de jazz. En elke dag ontdek ik nieuwe muzikanten die mij inspireren.


Wat zijn je plannen en verwachtingen voor de nabije toekomst in deze periode van Covid-scheiding en Zoom-unificatie ?

Sedef Erçetin: Net als iedereen hoop ik dagen vol muziek en kunst te beleven. Ik moet zowel lichamelijk als geestelijk gezond zijn om elke dag cello te kunnen spelen. Ik heb veel projecten, maar ik weet niet welke ik zal kunnen verwezenlijken. Ik ga deelnemen aan een paar festivals in Frankrijk en maak daar een paar opnames. Welke projecten ik zal kunnen uitvoeren laat ik aan het geluk over. Het juiste moment zal uiteindelijk komen. Het belangrijkste is om alles met liefde te doen.

Tekst © Viktor Bensusan / Jazz Dergisi (vrije vertaling: Jos Demol)  -  foto’s © Nazli Sanberk