Ramón López, drummer en kunstschilder

© Peter Purgar

De Spaanse drummer en componist Ramón López is reeds vier decennia actief. Zijn discografie omvat zowat honderdvijftig opnamen. De recentste release in de reeks is ’40 Springs In Paris’, zijn derde soloproject en een referentie naar de stad waar hij veertig jaar woonde.

Een gelegenheid om nader kennis te maken met een muzikant die in Frankrijk onderscheiden werd als Ridder in de Orde van Kunst en Letteren (2008) en in 2023 benoemd is tot Officier des Arts et des Lettres. Bovendien is López een gevierd kunstschilder. Wanneer we hem spreken via digitale weg is hij net terug van een festival in Valencia. López trad er solo op. Het ging om een uitzonderlijke avond waarbij hij de projectie van zijn doeken live begeleidde.


Geen familiezaak

Ramón was dertien toen hij voor het eerst plaatsnam achter een drumstel. Geenszins een verhaal van genen. In de familie waren er geen muzikanten, van die kant kwam de interesse dus niet. Zelfs muziek beluisteren was geen prioriteit ten huize López. De “déclic” kwam er tijdens een optreden van een bigband en de drummer wild tekeer ging met trommels en cymbalen. Inmiddels zijn we vijftig jaar verder.

© Ramón López

Parijs 

In 1985 verhuisde u naar Parijs. Vanwaar die beslissing?

Het ging om een puur muzikale noodzaak. In het Spanje van die tijd bestond er niet echt een jazzscene om het zacht uit te drukken. Ik las toonaangevende magazines uit Frankrijk als Jazz Magazine en Jazz Hot en kon zo zien dat Parijs een echte draaischijf was, mede door de aanwezigheid van vele Amerikaanse artiesten. Mijn besluit was genomen. Ik trok naar ginder zonder enige contacten. Niet evident voor een vierentwintigjarige gast uit Alicante.

Het bleef niet bij traditionele jazz. Al vlug interesseerde u zich voor de ritmen van andere culturen... 

Als drummer heb je waarschijnlijk sneller die connectie. In zowat alle muziekculturen is ritme een essentieel onderdeel. Wat mij vooral intrigeerde, waren de uiteenlopende mogelijkheden in het scheppen van sfeer en niet zozeer de technische details. Het is in die context dat ik ook naar Indië vertrokken ben om de tablatraditie te bestuderen, wat uiteindelijk uitmondde in jaren lesgeven hierover aan het Conservatoire National Supérieur de Musique van Parijs. Daarnaast verdiepte ik mij in flamenco en de Latijns-Amerikaanse tradities. Ook alles rond Fania All-Stars uit New York passeerde de revue. Al deze invloeden assimileerde ik om ze nadien te kunnen gebruiken op mijn manier.


ONJ

Een belangrijke periode was waarschijnlijk toen u van 1997 tot 2000 deel uitmaakte van het prestigieuze ONJ (Orchestre National de Jazz)...

Contrabassist Didier Levallet die toen de leiding had, haalde mij binnen. Dat vond ik een grote eer en vooral een uitstekende leerschool. Ik had de voorbije twee decennia reeds een heel parcours afgelegd met verschillende groepen en formaties maar de wereld van bigband was totaal nieuw voor mij. Plotseling kreeg ik bijkomende verantwoordelijkheden als drummer door een noodzakelijk aangepaste inschatting van ruimte, pulsaties en sonore nuances.

© Jimmy Beunardeau

De schilder in de muzikant

U verhuisde onlangs naar Normandië. Een bewuste keuze mogen we veronderstellen...

Als muzikant maar vooral als schilder was er meer en meer de nood om dichter bij de natuur te zijn. In een hectische stad als Parijs kreeg ik het te benauwd. Hier heb ik nu een groot atelier met veel licht. Dat is een droom voor een schilder. De ruimte werkt echt bevrijdend. Natuurlijk verkleint mijn muzikaal netwerk maar dat neem ik er graag bij. Zover is het trouwens niet van waar ik nu woon. Op een paar uurtjes ben ik in Parijs.


Indrukwekkend cv

Wanneer we het hebben over inspiratiebronnen citeert López een omvangrijk gamma met de natuur voorop, naast literatuur en andere kunstvormen. Niet verwonderlijk dat hij een trouw museumbezoeker is. En natuurlijk is er de wederzijdse invloed van diegenen wiens pad hij kruiste.

In uw cv duikt een lijst van namen op die niet anders omschreven kan worden als de adel uit de hedendaagse jazz. Onder hen Ivo Perelman, Joe Fonda, Mark Feldman, Hamid Drake, William Parker, Joëlle Léandre, Joachim Kühn, Barry Guy en Savina Yannatou...

Dat is het resultaat van toevallige ontmoetingen en uitnodigingen voor tijdelijke projecten. Met sommigen werk ik al jaren samen, zij het op sporadische wijze zoals met Joachim Kühn, Barry Guy en Mark Feldman. Uiteindelijk vormen we een grote muzikantenfamilie.

© Florence Ducommun

Pure improvisatie

‘40 Springs in Paris’ draait rond een bijzonder concept. Het is namelijk een soloconcept onderverdeeld in tien hoofdstukken. Meer dan drie uur (!) had u niet nodig om alles in te blikken.

Was het pure improvisatie van de eerste drumslag tot de laatste of ging er een voorbereidingsfase aan vooraf?

Ook hier weer een gelukkige samenloop van omstandigheden. Ik was in studio Rosazul in Barcelona om het album ‘Ephemeral Shapes’ op te nemen samen met Ivo Perelman en Aruán Ortiz. Bleek dat er wat extra uren studiotijd over waren. Aangezien mijn drumstel toch volledig opgesteld stond, nam ik van de gelegenheid gebruik. Het was pure improvisatie zonder enige planning, wel in de ideale omstandigheden en met een geluidstechnieker die ik al jaren ken, Ferran Conangla. Nadien werd niet gesleuteld aan de opname. Geen montage of “découpage” dus. Wat op de cd staat, is wat ik speelde op dat moment.

Een belangrijk element in uw speelstijl is het veelvuldig gebruik van cymbalen...

Cymbalen maken inderdaad essentieel deel uit van mijn aanpak. Meestal zijn er vijf en allemaal van een verschillend merk. Daarmee probeer ik dan steeds zoveel mogelijk variatie en klankkleuren te bekomen. Cymbalen zijn ook het makkelijkst om mee op tournee te nemen en ideaal om je eigen sound als drummer te bewaren.

© Ramón López

Repeteert u nog veel?

Mijn drumstel staat opgesteld in mijn living. Haast elke keer ik daar voorbijkom, neem ik plaats en speel gewoon wat. Soms is dat voor enkele minuten, soms voor een paar uur. Dat kan dan alle richtingen uitgaan, van flamenco tot meer traditionele jazz of zogenaamde wereldmuziek. Echt repeteren gebeurt enkel wanneer er volledig uitgeschreven partituren zijn zoals in het orkest van Barry Guy.

’40 Springs In Paris’ verscheen bij Roguart, niet zomaar een label met namen als Anthony Braxton, John Butcher, Kris Davis, Mats Gustafsson en Gerald Cleaver in de catalogus...

Voor mij was dat uiterst belangrijk. Ik ben labeldirecteur en producer Michel Dorbon dan ook zeer dankbaar. Waarschijnlijk volgen in de toekomst nog opnamen.


Voor de drummers (in spe) vermelden we dat op de website van Ramón López alle technische details terug te vinden zijn van zijn volledig drumstel.

© Georges Tonla Briquet

BANDCAMP