#IWD2025 - Adia Vanheerentals: “De hyperfocus op klank is bepalend voor het trio Bodem”

Nadat Adia Vanheerentals (26) op sopraan- en tenorsaxofoon afstudeerde aan de jazzafdeling van het conservatorium van Antwerpen werd ze begin 2024 door Klara Radio als veelbelovend muzikant geselecteerd voor de vierde editie van ‘De Twintigers’.

Ze kreeg daarbij airplay en visibiliteit via VRT Max. Met haar eigen band Bodem (met Anke Verslype en Willem Malfliet) verscheen in 2023 het debuutalbum ‘Kleine Mars’ op het nieuwe label Mokuhi Sonorities van Nicolas Rombouts. Daarop volgden vorig jaar optredens doorheen het land o.a. op Jazz in’t Park en de European Jazz Conference in Gent en het Jazz Middelheim launch event in Antwerpen.

Adia Vanheerentals speelde al sax vanaf haar 9 jaar en ontdekte jazz via haar tante Véronique die de bistro ‘Take Five Minutes in Paris’ in Antwerpen openhoudt. De eerste jazzplaat die ze zich herinnert was ‘Women In Jazz’ met onder meer Nina Simone en Ella Fitzgerald. Ze kreeg in de kunsthumaniora lessen van Tom Van Dyck en ging daardoor bewuster luisteren naar jazz: Branford Marsalis, Michael Brecker, Dave Liebman, maar waar haar hart nog altijd het meest naar uit gaat is Steve Lacy.

Op het conservatorium kreeg ze o.a. les van Kurt Van Herck en Ben Sluijs, in een laatste periode wisselend met Frederik Leroux. Dat was een andere insteek naar muziek in het algemeen wat ze na een tijdelijke onderbreking van het conservatorium heeft aangepakt.

© VRT

Wat deed je beslissen om tijdelijk te stoppen met je studies?

Adia Vanheerentals: Ik voelde me toen niet zo weerbaar. Ik slikte de kritiek in, maar bleef er mee worstelen. Daardoor besloot ik tijdelijk mijn sax even aan de kant te laten.

Ik ben dan gestart met componeren om voor mezelf uit te zoeken wat voor muziek ik zelf wilde maken. Ik heb weinig voeling met de traditionele jazz. Voor mij is dat iets van Amerika en uit een ver verleden. Ik weet niet goed hoe ik daar mee om moet gaan. Ik had het echt nodig om mijn eigen pad te volgen, mezelf te uiten in mijn muziek. Het voelt zoveel gemakkelijker aan zelf muziek te maken dan te grijpen naar muziek van honderd jaar geleden.

Hoe zou je je muziek omschrijven?

Adia Vanheerentals: Ik denk dat mijn muziek beslist veel met jazz te maken heeft, omdat er altijd improvisatie bij te pas komt, maar dan wel binnen een duidelijk kader. Dat kader bestaat uit persoonlijke invallen waarmee ik op piano aan de slag ga, er bij zing, intuïtief een melodie over een harmonie zoek, tot er iets moois uit voortvloeit. Ik blijf improviseren tot de cirkel rond is, tot het circulair gaat klinken.

Ik ben geen fan van ingewikkelde maatsoorten of moeilijke intervallen. Het moet uit de losse pols komen, dan is het perfect. Wat de exacte inspiratiebronnen zijn is moeilijk te bepalen, want ik luister naar zoveel soorten muziek. Dat komt samen als ik aan de piano zit. Ik schrijf zoals ik me inleef in muziek, ik wil persoonlijke muziek vanuit me zelf maken. Wat ik schrijf past misschien niet altijd wat onder jazz wordt verstaan, maar hoe je het dan moet omschrijven zou ik niet weten.

Wie zie je als invloeden of voorbeelden?

Adia Vanheerentals: Al heel vroeg Steve Lacy. Ik speel zelf het liefst sopraansax en met Lacy ging er een hele wereld voor me open, van traditionele jazz, klassiek tot free, vooral ook Thelonious Monk en moderne jazz. De in Duitsland geboren maar in New York wonende Ingrid Laubrock vind ik zowel op sopraan- als op tenorsax indrukwekkend. Ze gaf nog een masterclass op het conservatorium en schrijft originele composities waarbij ze standaardjazz op een andere manier tracht te benaderen. Wie ik ook bewonder is de IJslandse saxofonist Óskar Guðjónsson, dat is gezapige folkachtige jazz. In de hedendaagse scene valt de Britse saxofonist Shabaka Hutchings op, die is tijdelijk met Sons of Kemet en saxofoon spelen gestopt, die heeft me ook beïnvloed.

 
© Monday Jr.

Hoe heb je je eigen trio Bodem gevormd?

Adia Vanheerentals: In mijn sabbatjaar 2019 maakte ik een lijstje van muzikanten waar mijn muziek het best bij zou klinken. Daar zaten gitarist Willem Malfiet en drumster Anke Verslype bij. Wat me aanspreekt is dat ze allebei met klank bezig zijn, eerder dan met virtuositeit.

Die hyperfocus op klank, dat is wat ik sterk vind en wat bepalend is in mijn trio Bodem. Anke kende ik aanvankelijk nog niet persoonlijk, die was bezig met haar project Aki. Ze stond wel open voor nieuwe projecten. Willem ken ik via gemeenschappelijke vrienden. De eerste zomer nadat covid uitbrak had hij een budget gekregen om met muzikanten in Volta, een muziekcentrum in Molenbeek, een album te maken. Daarbij nodigde hij me uit.

In tegenstelling tot het eerste album ‘Kleine Mars’ hebben we voor het nieuwste Bodem album ‘Lush and Alive’ meer tijd genomen in de studio en gewerkt met overdubs om het trio nog grootser te laten klinken.

Je composities betitel je heel apart: ‘Bosaardig’, ‘Fluitig’ ‘Tranende Meneren’…

Adia Vanheerentals: Voor het nieuwe album ‘Lush and Alive’ heb ik lang gewacht met het maken van de titels. Ik wou eerst Engelse titels, maar ik denk minder in die taal en koos daarom toch voor de helft Nederlandstalige. Vaak denk ik in associaties, ik luister en beeld me daarbij wat in. Er is altijd eerst de compositie en dan pas de betiteling. Bij ‘Bosaardig’ bijvoorbeeld moest ik aan de natuur denken. Ik vond dat een grappig woord, zoals ik in een vorig album ‘Parkelen’ bedacht, een beetje Natuurpunt-achtig. Bij ‘Tranende Meneren’ gaat het om een rouwlied. Ik wou dat er niet te expliciet van maken. Ik laat het liefst aan luisteraars over om er voor zichzelf wat bij te verbeelden.

Hoe pakken jullie het live aan?

Adia Vanheerentals: In de Singel Antwerpen gaan we in residentie op 22 maart om een en ander live uit te proberen. Aangezien ‘Lush And Alive’ met overdubs opgenomen is, wordt het zoeken hoe we dat live overbrengen. We gaan alleszins niet met effecten spelen. We willen het zo open mogelijk houden. Het jazzgevoel, het laten gebeuren in het moment, wil ik er wel in houden. Ik bepaal de setlist maar verder streven we muzikale vrijheid na. We nodigen nog wel visueel kunstenaar Joris Perdieus uit bij de residentie. Hij zorgt tijdens het musiceren voor projecties op onszelf, wat we in de JazzLab tournee meenemen.

Naast Bodem ben je actief met andere projecten…

Adia Vanheerentals: Solo bracht ik een single lp uit bij Ultra Eczema, ‘Here Are 5 Reasons To Meditate’, vrije impro. Voor een New Yorks label, Relative Pitch Records, ben ik aan het schrijven voor een solo saxofoonalbum.

Vorig jaar had ik een residentie met Waarlijk in Rataplan en dat krijgt een vervolg in Schouwburg De Kern in Wilrijk op 27 april. Ik cureer die zondagnamiddag verschillende acts. Met Waarlijk introduceer ik een nieuw kwintet samen met Hanne De Backer op saxofoon, Gregory Van Seghbroeck op sousafoon, João Lobo op drums en Fien Desmet op zang. Net als in Rataplan wil ik het publiek aansporen tot het mee beleven van de muziek met dans en interactie. Verder heb ik klassiek pianiste Maya Dhondt uitgenodigd voor een soloperformance. En Frederik Leroux en Ruben Machtelinckx stellen ‘Poor Isa’ voor. Een vierde act is op dit moment nog een verrassing...

Dat zijn projecten die vanuit mezelf vertrekken. Ik speel nog samen in trio met violiste Elizabeth Klinck en pianiste Maya Dhondt, klassiek geschoolde muzikanten. Dat is kamermuziek waarbij ik op sax improviseer.  En helemaal verankerd in jazz begeleid ik jazzzangeres Anaïs Vijgen, swingend in kwintet.

Heb je nog bepaalde dromen?

Adia Vanheerentals: Ik hoop met Bodem over de taalgrens heen te mogen spelen, wat nog altijd niet vanzelfsprekend is. En als we eerst doordringen in de Benelux, dan verder Europa veroveren. Met Waarlijk blijf ik als band doorgaan en wil ik het dynamische Brassband-effect meer uitspelen in interactie met het publiek. Jazzconcerten verlopen doorgaans nogal statisch, enerzijds het podium, anderzijds het publiek. Dat wil ik doorbreken.

Ik ben overigens niet zo goed in grote dromen. Soms komen er mensen op mijn pad, zoals bijvoorbeeld Fire! Orchestra, het orkest van Mats Gustafsson met Johan Berthling en Andreas Werlin. Dat zijn muzikanten in mijn lijn van denken, waar ik echt van droom om mee te spelen. Nog zo iemand waar ik naar opkijk is Ambrose Akinmusire.

Een bijzondere ervaring was ook het spelen op het Jazzfestival Brand! in november 2024. Doordat Cel Overberghe verstek moest laten gaan, heb ik toen spontaan een trio gevormd met Hanne De Backer en Ornella Noulet, dat was 40 minuten pure improvisatie, super cool!

Adia Vanheerentals, Hanne De Backer en Ornella Noulet © Laurent Orseau

Wil je een bepaalde visie nastreven?

Adia Vanheerentals: Er is een tendens om je identiteit naar muziek om te zetten, dat je vanuit een bepaalde afkomst creëert. De activistische aard vind ik interessant, zo spreekt Isaiah Collier me wel aan. Ook wat Max Roach en Abbey Lincoln nastreefden. Dat hoort echt wel thuis in jazz, maar dat is niet mijn realiteit. Ik heb uiteraard wel Afrikaanse roots, maar ik ben geboren en opgegroeid in hartje Antwerpen. En jawel, ik ben een vrouw. Maar dat bepaalt niet hoe ik muzikaal denk. Al sluipt er ooit wel eens een feministisch statement in. Ik zoek mijn eigen visie in mijn leefwereld hier en nu als vrij improviserend muzikant. Ik denk dat mijn muziek vrij toegankelijk is. En met mijn trio Bodem word ik ook buiten de jazzwereld geprogrammeerd, dan spreek ik hopelijk ook een ander nog breder geïnteresseerd publiek aan. 

Interview © Bernard Lefèvre (januari 2025) / Jazz'halo  -  foto's © Geert Vandepoele / Daria Miasoedova / VRT / Monday Jr.

© Daria Miasoedova

JazzLab tournee + album release BODEM ‘Lush and Alive’
22 maart 2025 – Antwerpen – desingel
27 maart 2025 – Ieper – Cultuurcentrum Het Perron  
3 april 2025 – Mechelen – kunstencentrum nona - gouden zaal + Abel Ghekiere
4 april 2025 – Brussel – Flagey
25 april 2025 – Gent – Ha Concerts
4 mei 2025 – Kortrijk – Wilde Westen
13 mei 2025 – Brussel – Marni Theater

27 april 2025 – 14-18u  Schouwburg De Kern – Wilrijk – Adia Vanheerentals inviteert...
•    Waarlijk (Hanne Debacker op saxofoons, Gregory Van Seghbroeck  op sousafoon, João Lobo op drums en Fien Desmet op zang)
•    maya dhondt: piano soloperformance
•    POOR ISA, het duo van Ruben Machtelinkx en Frederik Leroux

Dit artikel wordt gelijktijdig gepubliceerd in de volgende Europese tijdschriften, in het kader van “ Groovin' High ”, een actie om jonge vrouwelijke jazz- en bluesmuzikanten in de kijker te zetten: Citizen Jazz (Fr), JazzMania (Be), Jazz'halo (Be), Jazz-Fun (DE), Donos Kulturalny (PL), In&OutJazz (ES) en Salt Peanuts (DK, SE, NO).

This article is co-published simultaneously in the following European magazines, as part of « Groovin’ High », an operation to highlight young jazz and blues female musicians : Citizen Jazz (Fr), JazzMania (Be), Jazz’halo (Be), Jazz-Fun (DE), Donos Kulturalny (PL), In&OutJazz (ES) and Salt Peanuts (DK, SE, NO)

Cet article est publié simultanément dans les magazines européens suivants, à l'occasion de “ Groovin' High ”, une opération de mise en avant des jeunes musiciennes de jazz et blues : Citizen Jazz (Fr), JazzMania (Be), Jazz'halo (Be), Jazz-Fun (DE), Donos Kulturalny (PL), In&OutJazz (ES) en Salt Peanuts (DK, SE, NO).

#Womentothefore #IWD2025