Het Moers Festival 2025, gesprek met Tim Isfort

In het overvolle landschap van lente- en zomerfestivals is het Moers Festival een uitzondering. Moers is een soort speeltuin voor bijzondere en eclectische geluidsavonturen die jazz uit zijn comfortzone halen. Het festival dankt zijn naam aan het gelijknamige stadje aan de overkant van de Rijn, tegenover Duisburg. Het festival werd opgericht in 1972 en geniet vandaag internationale bekendheid. 

Een ontmoeting met artistiek directeur Tim Isfort, enkele dagen voor de 54e editie.


De opening van deze nieuwe editie nadert met rasse schreden. Bent u er klaar voor?

Tim Isfort: Elk jaar zijn er wel kleine tegenslagen en onverwachte gebeurtenissen, dat is een traditie! Sinds ik bij de organisatie van het festival betrokken ben, heb ik altijd te maken gehad met organisatorische of financiële problemen die moesten worden opgelost. Dit jaar lijkt alles op rolletjes te lopen. Op dit moment is het programma voor meer dan 80% rond, maar we moeten nog vluchten regelen, last-minute hotelreserveringen maken en andere onvoorziene zaken afhandelen.

Het is inderdaad een werk van lange adem. Hoe pak je dat aan?

Tim Isfort: In principe duurt het een jaar, soms langer. Zodra het festival voorbij is, gunnen we onszelf twee weken rust en dan beginnen we alweer na te denken over de volgende editie, met ideeën, thema's en namen van artiesten. Eind juni gaan we weer op zoek naar financieringsbronnen. Dit proces brengt ons al snel in september/oktober bij een eerste versie. Soms komt het voor dat we aan het begin van het volgende jaar, in januari of februari, met een aanzienlijk gewijzigd programma staan.

Wadada Leo Smith & Vijay Iyer © Ogata - ECM Records

Voor de editie van 2025 staan twee grote namen op het programma: Vijay Iyer en Wadada Leo Smith. Hoe zit het met de anderen?

Tim Isfort: De laatste keer dat Wadada Leo Smith in Moers was, dateert van... 1979. Vorig jaar heb ik hem gezien op het festival van Huddersfield in Groot-Brittannië. We hebben gepraat en hij gaf aan dat hij na al die jaren graag weer bij ons zou willen spelen. Hij was het die me voorstelde om samen met Vijay Iyer te komen. Er zijn altijd grote namen geweest in Moers, soms zelfs dinosaurussen! Maar daarnaast hebben we altijd het onbekende, het onverwachte willen laten zien met minder bekende artiesten. Verrassingen zijn kostbaar, ze maken deel uit van het ontdekkingsproces dat ons zo dierbaar is.

Tijdens de laatste edities konden we artiesten horen die zeer experimentele elektronische muziek maken, die we nooit op het programma van Moers hadden verwacht. Ik denk dan aan Pharmakon, Deli Girls, Blipvert... Dat roept de vraag op: is Moers nog wel een jazzfestival?

Tim Isfort: Eind jaren vijftig ontstonden er jazzfestivals, niet alleen in Duitsland, maar in heel Europa, met de bedoeling een programma samen te stellen dat aansloot bij het aangeboden muziekgenre. Moers is ontstaan uit de sociale en culturele protestbeweging van 1968 in Duitsland, Frankrijk en elders. Vanaf het begin heeft ons festival zich geprofileerd als experimenteel en ‘freejazz’. Tegen het einde van de jaren zeventig stond het open voor wereldmuziek, lang voordat deze muziekcategorie, die we vandaag overal tegenkomen, een succes werd.

Begin jaren tachtig verwelkomde het Einstürzende Neubauten (met wie Tim Isfort overigens heeft samengewerkt voor verschillende opnames – nvdr). Het was niet altijd gemakkelijk om deze muziek aan ons publiek voor te stellen. Een deel ervan dat kwam om naar jazz te luisteren, voelde zich soms in de war. Drie jaar geleden kozen we voor de slogan: “Moers is not a jazz festival”. Maar het woord “not” was doorgehaald, alsof we met de verwarring wilden spelen! We houden ervan om te discussiëren, om te debatteren over de aard van jazz!

© Eric Therer

Er zijn in de loop der tijd verschillende festivaldirecteuren geweest. Hoe ziet jouw eigen parcours eruit?

Tim Isfort: Eind jaren 80 studeerde ik jazz als contrabassist aan een academie in Arnhem in Nederland. Ik was toen fan van John Coltrane en Ornette Coleman, al die grootheden die mijn helden waren.

Toch liggen mijn muzikale wortels in de punkrock. Ik speel nog wel eens, maar door mijn werk heb ik daar niet echt de tijd voor. Ik ben opgegroeid in Moers. De eerste keer dat ik het festival bezocht, was ik twaalf of dertien jaar oud. Een paar jaar later werkte ik voor een muziektijdschrift en stond ik op de eerste rij om te luisteren naar mensen als John Zorn, Arto Lindsay, Christian Marclay en al die andere gekken. Na die ervaring vond ik andere festivals soms wat conventioneel, om niet te zeggen saai.

Bent u de enige die het programma bepaalt?

Tim Isfort: Ik heb een goed team om me heen, maar ook veel vrienden in de muziekwereld, in Duitsland en elders, die me suggesties doen, ook al neem ik uiteindelijk zelf de verantwoordelijkheid. We hebben ook een paar experts voor meer specifieke muziek die buiten de jazzwereld valt.

Het festival is een omvangrijke organisatie met een aanzienlijk budget. Waar komt uw steun vandaan?

Tim Isfort: Laten we duidelijk zijn, Moers zou niet kunnen bestaan zonder overheidssteun. We krijgen subsidies van het federale ministerie van Cultuur. De stad Moers zelf is al jarenlang een trouwe supporter. Daarnaast worden we geholpen door lokale sponsors en particuliere stichtingen die zich inzetten voor een of ander specifiek project in onze programmering, zoals dit jaar voor de komst van Chinese artiesten. De kaartverkoop vult het budget aan. Het is een zeer fragiel financieel evenwicht. Het heeft me veel tijd gekost om deze constructie te consolideren.

Dit jaar hanteert u een bijzonder aantrekkelijk ticketprijsbeleid...

Tim Isfort: Ja, dat wil ik graag benadrukken. Het idee is om jongeren en studenten de kans te geven het festival bij te wonen, maar ook om mensen die twijfelen om te komen, aan te moedigen (nvdr: tickets zijn verkrijgbaar vanaf 40 euro). Aan de andere kant bieden we voor de meer welgestelden vip-tickets aan voor 300 euro met backstage-toegang, catering en een gratis verrassingsconcert op het Whitsun-festival. We blijven de gevolgen van de coronacrisis voelen. We moeten onze deuren wijd openzetten!

Moers benadrukt zijn sociale dimensie. De term “bevrijding” is meerdere keren gebruikt om de aanwezigheid van artiesten uit andere landen die te maken hebben met onderdrukking te benadrukken. Toch nodigt u dit jaar artiesten uit China, Israël en Rwanda uit, drie landen die erom bekend staan dat ze de mensenrechten niet respecteren. Wat is uw standpunt hierover? Is er hier geen sprake van een tegenstrijdigheid?

Tim Isfort: Dat is een belangrijke vraag. Naar mijn mening heeft Moers altijd zijn politieke betrokkenheid benadrukt. Het festival verwelkomde al muzikanten uit Oost-Duitsland vóór de hereniging. Sinds ik deze functie bekleed, heb ik landen als Wit-Rusland, Myanmar en zelfs Noord-Korea bezocht, op zoek naar muzikanten. We hebben al lang voor de perestrojka Russische muzikanten uitgenodigd. De afgelopen jaren hebben we kritiek gekregen omdat we dat ook hebben gedaan terwijl Rusland Oekraïne was aangevallen. Neem nu Alexey Kruglov uit Moskou. Ik ben er vast van overtuigd dat hij de oorlog in Oekraïne op geen enkele manier steunt. En ik weet dat mocht hij zijn mening in het openbaar zou uiten, hij bij terugkeer in zijn land zijn veiligheid in gevaar zou brengen. Vorig jaar hebben we muzikanten uit Namibië uitgenodigd, die fervent voorstander zijn van de Palestijnse zaak en niet begrijpen waarom de Duitse wet het verbiedt om deze zaak openlijk te steunen...

Interview © Eric Therer (vrije vertaling: Jos Demol)  -  foto’s © Eric Therer / Ogata - ECM Records
In samenwerking met JazzMania

Informatie en volledig programma