Grégory Privat, tekst en sfeer…

« Phoenix », « Genesis », « Metamorphosis », « Apocalypse », het nieuwste album van Grégory Privat is een concept op zich, een album waarbij de pianist de teksten schrijft en zingt, een album dat in Frankrijk warm is onthaald. We moesten deze pianist met een unieke carrière leren kennen.


Allereerst gefeliciteerd met het winnen van de Prix Django Reinhardt van de Académie du Jazz...

Bedankt, het is een eer als ik de grote namen zie die deze prijs hebben gekregen.

Wat zou de trigger kunnen zijn voor iemand die ingenieur is en besluit om jazzmuzikant te worden?

Het klikte niet echt. Ik heb altijd muziek gespeeld en beluisterd; mijn vader was pianist, dus het is altijd iets natuurlijks voor me geweest vanaf mijn vijfde. Ik heb tien jaar klassieke piano gestudeerd bij een privéleraar, daarna werd jazz een passie van mijn vader toen ik vijftien was...

Maar er waren altijd nog de studies ernaast, middelbare school, voorbereidende lessen voor een Grande Ecole d’ingénieur, maar ik heb altijd de link met muziek gehouden: spelen in clubs, jamsessies leiden...

En toen ik in Parijs aankwam, was dat nog meer het geval. Vanaf het begin wilde ik het ver schoppen in de muziek, maar ik wist nog niet hoe ik dat moest aanpakken: door mijn ouders en de maatschappij wist ik dat je de kost moet verdienen, dat muziek niet makkelijk is, en ik had een ingenieursdiploma waarmee ik "goed kon leven" en daarnaast muziek kon maken.

Het is waar dat ik mijn eerste plaat uit eigen zak heb betaald, het was een luxe, maar mijn hoofddoel was nog steeds muziek, leven van mijn passie. Dus het klikte niet echt... Ik dacht zelfs dat ik misschien wel de grootste fout van mijn leven had gemaakt en besliste af te wachten wat er zou gebeuren.

"Phoenix" is een album dat erg beïnvloed is door je muzikale erfenis. Vertel ons over deze Creoolse muziek…

Het zou te lang duren om hierover te praten. De West-Indische muziek komt echt voort uit de geschiedenis van de Antillianen: er is een kruisbestuiving tussen Afrikaanse en Europese muziek om bijvoorbeeld de biguine te creëren, de mazurka... Er zijn verschillende evoluties geweest zoals zouk.

Vanuit deze kleine gebieden ontstond muziek die zich over de hele wereld verspreidde. En vanaf het ontstaan van de jazz in New Orleans was er een muziekelement dat uit West-Indië kwam. Als muzikant uit West-Indië put ik uit de cultuur van deze muziek en sta ik tegelijkertijd open voor invloeden uit de hele wereld. Zo omschrijf ik mijn artistieke benadering.

Er zit een boodschap in de teksten, er is een concept...

In mijn eerste albums was ik erg gericht op waar ik vandaan kom, er was bijvoorbeeld veel traditionele percussie uit Guadeloupe, en steeds meer kwam er een spirituele kant in mijn muziek. Mijn muziek van vandaag is mijn link met spiritualiteit, en hoe ik verder ga in mijn carrière, als mens, word ik geconfronteerd met de vraag van het leven, wat doen we hier? In mijn muziek zit dat allemaal: leven, liefde en dood.

Het eerste nummer is ‘Genesis’ en het laatste is ‘Apocalyps’. Muziek legt een link met het sacrale. Als ik het podium op ga, verbind ik me met iets, zelfs zonder de tekst, iets communicerend met noten, ongeacht de stijl... Maar in ieder geval stelt jazz me in staat om, door middel van improvisatie, in een staat te komen waarin ik iets in het moment kan brengen. Improviseren vereist een staat van bewustzijn die verankerd is in het heden, beschikbaar zijn om de ideeën te laten komen. Ik denk dat dat de manier is waarop je mensen weet te raken, zelfs degenen die geen jazz kennen, het is een kwestie van energie.

Jazz komt voort uit een mix van verschillende soorten muziek. Wat mij interesseert is nieuwsgierig blijven, risico's nemen in artistieke richtingen. Nieuwe dingen proberen houdt de muziek levend, terwijl je trouw blijft aan de traditie.

Het klassieke trio-formaat blijft...
Het trio is de ideale formatie voor een pianist, en ik heb daarop veel gewerkt op een album dat is uitgebracht door ACT MUSIC. Ik wilde dezelfde formatie behouden en een paar elementen toevoegen die je niet per se aan een trio doen denken. Chris Jennings gebruikt bijvoorbeeld pedalen waardoor je je afvraagt welk instrument het is. Het feit dat er ook zang is, het feit dat we de codes een beetje doorbreken, dat we het trio als een groep zien.

Hoe kwam het zingen tot stand? Je begeleidde David Linx...

Met David is het geweldig omdat hij ook een uitstekende componist en schrijver van zijn eigen teksten is. Ik neuriede vaak mijn noten... Mensen zouden me dat vijf of zes jaar geleden verteld hebben.... En toen zong ik op het album 'Soley' op een nummer en toen is het allemaal begonnen.

Toen ik op het podium begon te zingen, realiseerde ik me echt dat het een instrument was waar ik aan moest werken, dus nam ik lessen, vroeg ik om advies, vooral van David Linx. Tijdens de lockdown bracht ik het album "Yom" uit, waarop vijf van de elf nummers werden gezongen. Toen begon ik het leuk te vinden om teksten te schrijven en een concreet idee in de muziek te verwerken.

Zoals veel instrumentalisten hechtte ik niet veel waarde aan teksten; bij standards bijvoorbeeld vergeten we vaak dat het om te beginnen liedjes zijn, terwijl de tekst wel invloed heeft op de manier waarop we spelen en de stemming die we erin brengen. Als je ‘Summertime’ speelt, weet je dat er lijden achter zit en als je het speelt, is er een samenhang met het verhaal, je denkt na over de tekst en dat geeft het nummer betekenis. Toen ik met jazzstandards bezig was, ontdekte ik de schoonheid van de tekst, zodat het nummer zijn volledige betekenis krijgt als je het als instrument speelt. Het schrijven van een tekst op een melodie is een krachtig iets dat me inspireert.

Persoonlijk vind ik het jammer dat de vertaling van de teksten niet in het boekje staat...

Je bent niet de eerste, veel mensen spraken me erover aan. Ik moest een keuze maken om de teksten niet te vertalen op de fysieke albums, maar het is online beschikbaar. Het is nog niet af, maar er wordt aan gewerkt.

Iets anders is dat de volgorde van de teksten niet hetzelfde is als de volgorde van de liedjes. Is hier een reden voor?

Het is waar, het is een keuze van de artistiek directeur die mij toen niet opviel. In feite staan de titels van de liedjes in alfabetische volgorde. Er zit wel een logica in, dus ik was niet geschokt.

Een paar weken voor de release van "Phoenix", kwam het soloalbum in de "Paradis Improvisé" serie uit. Het heet "Nuit & Jour", en het heeft een totaal andere sfeer - je zou kunnen zeggen klassieke romantiek...

Ja, dat is helemaal waar.

Wordt de muziek geïmproviseerd?

Het is een droom die ik heb kunnen verwezenlijken dankzij Hélène Dumez. Het idee was om een heleboel pianisten uit te nodigen om op de Steinway in haar flat in Marseille te komen spelen. Het was ongelooflijk omdat het geen studio is, je hoort alle omgevingsgeluiden.

Hélène heeft deze prachtige Steinway piano, maar ook een buffetpiano waarop ik al eens had gespeeld tijdens een concert bij haar thuis; toen had ze nog niet de grote Steinway. En voor de opname van het album wilde ik op de buffetpiano spelen met een licht gedempt, omfloerst geluid. Omdat ik net een ander soloalbum had opgenomen, “Yom”, dat vooral geschreven muziek bevat, wilde ik hier volledig breken met het idee door op een geïmproviseerde manier te spelen. Ik wilde niets voorbereiden, ik kwam aan met frisse ideeën, en ik heb 26 improvisatietracks gebracht, waarvan ik de acht meest coherente heb bewaard. En ik behield de drie stukken die op de buffetpiano werden gespeeld, wat de eerste drie nummers op het album zijn, getiteld 'Nuit'. Het geluid is compleet anders. In de 'Day' stukken, opgenomen op de Steinway vleugel, is het geluid helderder.

Interview © Jean-Pierre Goffin (vrije vertaling : Jos Demol  -  foto’s © Jean-Luc Goffinet
Een samenwerking JazzMania / Jazz’halo

Grégory Privat – Phoenix
BUDDHAM JAZZ

Recensie Jean-Pierre Goffin (NL)