Brigitte Beraha, de stem uit Londen

© Monika Jakubowska

Een van de leading ladies van de UK jazz scene, de improviserende vocalist en componiste Brigitte Beraha, moeten we bij de sterke jazzdames rekenen. . Van Bobby Wellins tot Kenny Wheeler, via Ingrid Laubrock, het London Jazz Orchestra en ook nog Chris Laurence… haar samenwerkingsverbanden zijn veelvuldig maar ze blijft een grote onbekende aan deze kant van het Kanaal. Ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag werpt ze haar licht op haar ervaringen en verworvenheden,  maar ook over het evenwicht tussen de geslachten in de muziek en erbuiten.


LondonJazz News: Je bent een gerespecteerde vocaliste/instrumentalist en lesgeefster. Kan je ons wat meer vertellen over je muzikale achtergrond en opleiding.

Brigitte Beraha: Ik groeide op in een gezin waar mijn pa veel piano speelde en ook zong. Hij was pianist bij een Turkse popartiest voor ik werd geboren. Ik hield ervan naar hem te luisteren en hem te kopiëren: liedjes van The Beatles, Elton John en Dire Straits.

Als tiener werd ik begeesterd door klassieke muziek en zat ik uren achter de piano tot mijn ma me lessen liet volgen. Ook zong ik mee met een prachtige plaat van La Traviata. Ik heb altijd veel van zingen en musiceren gehouden, maar het kwam nooit bij me op dat het iets was waarmee je brood op de plank krijgt.

Het was pas toen ik als twintiger naar Londen verhuisde dat ik een waardige opleiding kreeg. Om rond te komen gaf ik ook les, maar al vlug werd ook dit een passie zodat ik ook deze talenten wenste verder te ontwikkelen.


LondonJazz News: Op sommige van je oude albums staan songs die je in het Frans schreef en zong.Kan je ons wat meer vertellen over je ‘French Connection”?

Brigitte Beraha: Frans is eigenlijk mijn moedertaal. Hoewel ik geboren ben in Milaan, mijn vader was Turks en mijn moeder half Turks/half Brits, verhuisden we naar de Côte d’Azur waar ik opgroeide. Als ik aan het schrijven ben komen nu en dan Franse woorden in mijn gedachten. Ik hou er ook van om Franse poëzie op muziek te zetten, zoals op het laatste Babelfish album.

In de toekomst zou ik graag meer optreden in Frankrijk en meer doen met mijn Europese roots. Ik denk dat het nu meer dan ooit belangrijk is om met elkaar in verbinding te staan over gedwongen grenzen heen.

Ik hou van improvisatie en had al het geluk dit te kunnen verwezenlijken bij topmusici als Stuart Hall, Ethan Iverson, Yazz Ahmed, Ivo Neame, Huw Warren, Will Gregory, Martin France, Phil Donkin…


LondonJazz News: Het etherische in je stem en de manier waarop je ze gebruikt als een instrument is geworteld in de traditie van Norma Winstone, Gretchen Parlato en Luciana Souza. Hadden zij een grote invloed op jou?

Brigitte Beraha: Zeker. Alle drie zijn prachtige zangeressen. Ik ontdekte Norma Winstone tijdens mijn studies aan Guildhall, startend bij Kenny Wheeler’s Music for Large and Small Ensembles en het trio Azimuth. Ik had ook een opname van een concert in Guildhall van Norma met John Taylor. De vrijheid waarmee ze zingt in de diverse genres sprak me aan. Ik realiseerde mij dat het gebruik van de stem als instrument voor mij perfect werkte en me de kans gaf om deel uit te maken van de band i.p.v. te zingen met een begeleidingsband. Dit kwam beter overeen met mijn karakter.

Een tijdje later ontdekte ik Luciana Souza. Ook haar benadering, frasering en sound trokken mij aan. Ze is altijd sterk emotioneel betrokken bij wat ze zingt en ze heeft een ongelooflijk gevoel voor ritme. Ik hou enorm van haar vertolkingen van Braziliaanse liederen, maar evenzeer van haar eigen schitterende composities. Ze gebruikt haar stem eveneens in een meer hedendaagse context, bv. op het album “Oceanos” van Edward Simon en Dave Binney. Een juweeltje om haar stem te ontdekken.

© Garry Corbett

LondonJazz News: De Internationale Vrouwendag viert de verworvenheden van vrouwen op een globale schaal. Wil je hier iets over zeggen?

Brigitte Beraha: Ik vind het een wondermooi iets en heel belangrijk om te vieren wat vrouwen bereikten, evenals het vieren van elk mooi menselijk wezen. Zonder wat de ongelooflijk sterke vrouwen in deze wereld bereikten zou ik niet de vrijheid genieten te zijn wie ik ben en te doen wat ik doe. Ik ben er hen enorm dankbaar voor.


LondonJazz News: Welke vrouwen hebben je geïnspireerd?

Brigitte Beraha: Op persoonlijk vlak ben ik beïnvloed door mijn moeder die op haar eentje de New Inn Brilley openhoudt.

Ook Cathy Gilles, die een natuurtalent is. Naast het feit dat ze een excellent celliste is en de band van Strictly Come Dancing leidt, leerde ze mij enkele heel belangrijke lessen om een professioneel muzikante te worden.

En dan zijn er uiteraard nog die verbazingwekkende vrouwen die deel uitmaken van de UK jazz scene. Ik had het privilege om met velen van hen samen te werken.


LondonJazz News: Gender evenwicht is verbeterd in de jazzgemeenschap en toch is het aantal vrouwelijke instrumentalisten in ensembles nog altijd een minderheid. Wat is je mening hierover?

Brigitte Beraha: Dit onevenwicht terugdringen is een belangrijke stap die iedereen bewust zou moeten nemen, maar we moeten oppassen dat het niet op een ‘onnatuurlijke” manier gebeurt. Als een opvoeder zie ik meer en meer jonge vrouwelijke instrumentalisten afstuderen aan de conservatoria. Dit is een zeer positieve evolutie en zo veel mensen werken achter de schermen om dit te bereiken. Toch blijft de jazzscene waar ik deel van uitmaak toch vooral gedomineerd door mannen. Dit zijn de feiten. Om een perfect genderevenwicht te verwezenlijken in de UK op dit moment, moet alles heel voorzichtig aangepakt worden. Het gevaar zit erin dat sommige vrouwen in de kijker gezet zullen worden omdat ze vrouw zijn en niet voor hun kwaliteiten als musicienne. Het forceren van een evenwicht zou dus zeker niet voordelig uitdraaien om het doel te bereiken.

Toch is het tegenwoordig voor promotors gelukkig niet meer zo moeilijk om een evenwichtig programma samen te stellen dankzij het kwalitatief zeer hoog niveau die vrouwen bereikten. Toevallig zal ik op de Internationale Vrouwendag deelnemen aan een prachtig concert in de Londense Vortex Jazz Club. Het London Jazz Orchestra speelt dan een programma van alleen door vrouwen (uit het verleden en het heden) gecomponeerde stukken.


LondonJazz News:  Wat zijn je eigen ervaringen?

Brigitte Beraha: Ik heb mijn bandleden altijd geselecteerd onafhankelijk hun achtergrond, ras of geslacht. Ik kies bijzondere musici die ik kon beluisteren, ontmoeten en waarmee ik een muzikale band heb. Als ik er op terugkijk moet ik toegeven dat het merendeel bestond uit mannen, wat statistisch gezien wellicht ook logisch is.

Meer recent toerde ik met Tori Freestone en Alcyona Mick. Dat we vrouwen zijn is eerder toeval. We hebben een muzikale connectie en houden ervan samen te spelen. We hopen trouwens dat men ons boekt voor de muziek en niet voor ons gender.

In mijn nieuwe band, Brigitte Beraha’s Lucid Dreamers, spelen George Crowley, Alcyona Mick, Tim Giles en mezelf. Het is mijn eerste groep met een genderevenwicht. Dit is natuurlijk briljant maar ik selecteerde ze omdat ze uitstekende musici zijn en aardige mensen in de omgang, niet omwille van hun geslacht.

Zelf heb ik nooit ondervonden dat ik in de muziekscene anders werd behandeld omdat ik vrouw ben. Maar misschien heb ik geluk gehad en ben ik er me wel van bewust dat het belangrijk is om een rolmodel te zijn voor opkomende instrumentalisten en vocalisten. Eerlijk gezegd heb ik het er veel moeilijker mee dat, omdat ik zangeres ben, de mensen ervan uitgaan dat ik geen instrumentalist of musicus ben. En daar moet ik meer mee strijden. Ik zie mezelf als musicus die voor de stem koos als haar instrument en toevallig ook nog een vrouw is.

© Nicole Goksel

LondonJazz News:  Wat zijn je huidige projecten en wat is er gepland?

Brigitte Beraha: Huidige projecten zijn Babelfish – een samenwerking met Barry Green, Chris Laurence en Paul Clarvis. Een aantal maanden geleden brachten we ons derde album "Once Upon a Tide" uit.

Solstice, is een sextet waarin ik samenwerk met Tori Freestone, John Turville, Jez Franks, Dave Manington en George Hart/Will Glaser. Eerstdaags komt onze cd uit.

Ik werk ook aan een project met standards met pianist John Turville. In April en mei toer ik dan met Andre Canniere’s band.

Wat de toekomst betreft ben ik uitzonderlijk enthousiast om mijn nieuwe band Brigitte Beraha’s Lucid Dreamers te leiden. Het is de eerste band onder mijn eigen naam in meer dan tien jaar. We namen pas een concert op dat binnenkort op cd uitgebracht wordt.

© Sandie Safont (vrij vertaald door Jos Demol)

LINK:

http://www.brigitteberaha.com