Angelo Moustapha en Ibiyewa : Spel zonder grenzen...

“Wat ik doe, is de muziek uitdagen om haar tot leven te brengen.”

Sinds hij in België aankwam in 2019 blijft Angelo Moustapha de jazzscene hier op zijn kop zetten met zijn even precieze als diepgaande energie. Hij werd geboren in Benin en trok al snel de aandacht van grootheden als Philip Catherine en Lionel Loueké.

Vandaag slaat Angelo met Ibiyewa, een project dat hij deelt met Toine Thys en Joel Rabesolo, een vrije en geïnspireerde weg in. We ontmoetten hem tijdens de tournee van de groep in Madagaskar, net voor de opnames van het album “Vendredi Magnifique”.


Om te beginnen een beetje etymologie. Wat betekent Ibiyewa?

Angelo Moustapha : Het is een woord uit het Yoruba, een taal die gesproken wordt in Benin, Nigeria en Togo, en het betekent: “Hier lijken we op elkaar”. Dat wil zeggen: hier, op deze plek, voelen we ons goed, het past bij ons. Het is ook een traditionele voornaam, mensen heten zo in Benin.

Is dat een naam die de groep goed samenvat? 

Angelo Moustapha : Ja, het trio had een naam nodig, een naam die deze geest weerspiegelde. Want ik wilde mezelf niet op de voorgrond plaatsen.

Had je al composities geschreven die je met een trio wilde spelen, voor dit trio in het bijzonder?

Angelo Moustapha : Ik had al heel wat composities die ik niet veel gebruikte. Ik had sessies gedaan met Toine Thys en Joel Rabesolo, en ook met andere muzikanten, voornamelijk bassisten. We hebben een paar concerten gegeven met mijn composities, en gaandeweg is de artistieke richting geëvolueerd.

Wat was de bedoeling van dit project? Hebben jullie deze nummers samen gearrangeerd? Hoe verloopt het schrijfproces?

Angelo Moustapha : Het uitgangspunt is delen, dat is voor mij essentieel. Elke muzikant brengt zijn eigen persoonlijkheid mee. Dat is de basis van jazz en dat was ook de bedoeling van deze fusie.

Mijn composities weerspiegelen natuurlijk mijn persoonlijkheid en mijn cultuur. Er zijn de traditionele ritmes uit Benin waarmee ik ben opgegroeid, maar ook jazz en de invloeden van de andere muzikanten in de groep. Maar ik kan niet zeggen dat er een nummer op deze plaat staat dat geïnspireerd is door de Beninse traditie.

Wat ik doe, is de muziek uitdagen om haar tot leven te brengen. Niet alles is hier in 4/4. Er is trouwens bijna niets in 4/4. Er zijn komma's, omwegen, valstrikken. We hebben plezier, we mengen kleuren, klanken, we mengen een beetje vreemde tempo's, terwijl we proberen ‘eenvoudig’ te spelen. Want het publiek moet deze muziek op een eenvoudige manier kunnen ervaren. Als je goed luistert, merk je de complexiteit van de constructie, maar dat is voor muzikanten die plezier hebben in tellen... dat mag niet te horen zijn (lacht).

De configuratie is origineel en de klank is dat al helemaal…

Angelo Moustapha : In het begin speelde Toine niet met effecten. Hij speelde tenor of sopraan zonder effecten. Dat is op natuurlijke wijze, of eerder per ongeluk, veranderd tijdens een eerste tournee, toen we op Jazz à Ouagadougou in Burkina Faso speelden. De bassist kon niet meegaan. We hadden veel concerten gepland. Ik zei tegen Toine dat dit een goede gelegenheid was om zijn pedalen uit te proberen, baspartijen te spelen en andere dingen. Ik vroeg Joel ook om een octaafpedaal te gebruiken. En nu speelt hij met twee versterkers. Een voor de gitaar en een voor de bas. Het idee van het vermengen van stijlen werd zo versterkt. Er is extra groove, ook een beetje rock in de riffs. We hebben een krachtig geluid, met electro, jazz, groove en Afrikaanse trances

Bestaat de trioformule al sinds dat concert?

Angelo Moustapha : Ja. Het project is volgens mij in 2020 of 2021 gestart, tijdens de coronapandemie. Maar in 2023, in Ouagadougou, is de trioformule ontstaan en die is hetzelfde gebleven.

De muziek ‘beweegt’ veel, ze lijkt vrij open, ze evolueert voortdurend. Hoe schrijf je en hoe presenteer je je muziek aan de muzikanten?

Angelo Moustapha : Ik heb thuis opnameapparatuur. Ik kan het uitproberen, want ik speel gitaar en piano, en ook een beetje saxofoon. Soms heb ik een ritme in mijn hoofd, dat speel ik dan in midi. En ik neem alles op. Daarna stuur ik de audiobestanden op. Als we dan gaan spelen, zitten we niet vast. We oefenen heel veel samen. Ik leg de composities nooit helemaal vast, er zijn altijd openingen, ik leg niets op. We jammen en arrangeren samen.

Laat je je inspireren door ritmes, woorden, melodieën? Is het nummer “Natural”, dat misschien de spontaniteit van de groep oproept, zo ontstaan?

Angelo Moustapha : Ik haal mijn inspiratie uit veel zaken. Ik heb geen vaste methode. Tijdens de lockdown deed ik boswandelingen. Het ritme van het lopen en mijn ademhaling inspireerden me. Ik vond het een goed idee voor de band, dus pakte ik mijn telefoon en begon te zingen. Zodra ik thuiskwam, begon ik met het opnemen van de groove en daarna de bas. Dat leverde ‘Natural’ op. Maar meestal componeer ik op gitaar. Joel en Toine brengen ook hun composities in, zoals ‘Variante Ibiyewa’ of ‘Zejo Zejo’, waar we samen aan werken, in dezelfde geest.

Je bent multi-instrumentalist, maar we kennen je vooral als drummer. Hoe is je muzikale carrière verlopen?

Angelo Moustapha : Het kwam eerst vanuit de kerk. Gospel, hymnen. Bij ons, in onze kerk, zingt niet alleen het koor, er zijn ook ritmes, dans en natuurlijk percussie. Zo is het bij mij begonnen, toen ik vier of vijf jaar oud was.

Later, buiten de kerk, hebben we met vrienden een band opgericht. We speelden Afrikaanse muziek, niet traditioneel, maar eerder populair. We speelden in bars of op recepties. Omdat ik erg nieuwsgierig ben en graag dingen begrijp, heb ik ontzettend veel video's en tutorials op YouTube bekeken. Van alle genres. Jazz is een muzieksoort waarin je alles kunt mixen en waarvoor je een grote bagage nodig hebt.

Maar je had ook voor pop- of rockmuziek kunnen kiezen. Wat waren je eerste contacten met jazz?

Angelo Moustapha : Door toevallig naar muziek te luisteren. Toen ik nog heel klein was, wist ik bijvoorbeeld niet dat muziek volledig instrumentaal gespeeld kon worden. Bij ons komt alles eerst uit de stem. Zolang er geen stem is, is het concert nog niet begonnen! Op een dag kwam er trouwens een toeschouwer naar me toe tijdens een jazzconcert omdat hij zich zorgen maakte over de afwezige zanger en me vroeg wanneer het concert zou beginnen. We waren bijna aan het einde (lacht)! Dat heb ik geleerd. Bovendien had ik altijd gehoord dat jazz uit de Afrikaanse muziek kwam. Ik vroeg me af wat ‘jazz’ was in vergelijking met de muziek die ik hoorde!

Ben je toen uit Benin vertrokken om naar het conservatorium te gaan?

Angelo Moustapha : Niet echt. In Benin ging ik naar de École Supérieure des Métiers des Arts et de la Culture. Daar leerde ik muziek, maar ook muziekgerelateerde beroepen, zoals organisatie en management. En ik reisde al door heel Afrika om op te treden. Ik ontmoette de Belgische zangeres en actrice Muriel Verhoeven (Mu - red.), die naar Porto Novo was gekomen en dringend een gitaar nodig had, omdat ze de hare had gebroken, voordat ze naar België terugkeerde om haar liedjes aan een producer te presenteren. Ik kon haar helpen. Ze dacht eerst dat ik gitarist was. We bleven in contact en ze slaagde erin wat financiering te vinden zodat ik met haar kon komen spelen in Europa en met name in België.

Vanaf dat moment begon je met veel muzikanten in België te spelen en richtte je hier je eerste band op…

Angelo Moustapha : De eerste band heette Angelo Moustapha Group. Daar speelden onder andere Arnaud Guichard en Michel Vrydag in mee. Ik had en heb nog steeds een soloproject. En nu is er Ibiyewa. Maar ik ben ook soms co-leider in andere bands en doe projecten voor theater en dans.

En je bent ook een veelgevraagd sideman...

Angelo Moustapha : Het klopt, ik heb het geluk dat ik met Philip Catherine mag spelen, maar ook met Lara Rooseel, Ghalia Benali, Macondo Trio en nog veel meer andere, heel verschillende dingen.

Wat zoeken die muzikanten bij jou?

Angelo Moustapha : Dat zou je hen moeten vragen (lacht). Maar verschillende mensen hebben me al gezegd dat ze mijn aanpassingsvermogen waarderen. Want je moet je immers in de wereld van totaal verschillende mensen begeven. Ze willen dus een nieuwe kleur, een nieuwe energie, maar wel een die bij hun wereld past, ik weet het niet, ik denk dat het dat wel is.

Luisteren is ook belangrijk, de manier waarop je via muziek communiceert. Dat is ook wat ik zoek. Er moet vertrouwen zijn. En ik wil blijven leren, blijven zoeken. Dat is wat ik hier krijg en dat is wat me interesseert. Ik heb al optredens geweigerd omdat je dan steeds precies hetzelfde moet spelen. Dat is niet wat ik zoek.

Je hebt het dus druk, doe je ook de boekingen en het management?

Angelo Moustapha : Gedeeltelijk. Maar ik heb het geluk dat ik voor bepaalde projecten, zoals Ibiyewa, kan rekenen op de steun van Toine Thys en Bartok Management. Er staat nog een reeks concerten op het programma. Dat kost veel tijd en energie. En door samen te spelen ontstaan er nieuwe composities. Het is nog maar het begin en we hebben er veel plezier in.

Interview © Jacques Prouvost (vrije vertaling : Jos Demol)  -  foto’s © Jeanschoubs / Jean-Luc Goffinet
In samenwerking met JazzMania

Homerecords
Lees hier de recensie

Ibiyewa speelt op 28.11.2025 in het Centre culturel de Wanze