Dick de Graaf Quartet - Festive

D

Zennez Records (2 lp)

Dick de Graaf (67) mag je terecht beschouwen als een monument in de Nederlandse jazzscene. Bij zijn 40ste verjaardag als jazzsaxofonist middenin de covid-19 lockdown groeide de inspiratie voor nieuwe composities. Dat nieuwe repertoire, opgenomen in september 2020, wordt als dubbel-lp ‘Festive’ uitgebracht met een bijgevoegd veertig pagina tellend en rijk geïllustreerd albumboek (op vinylformaat). Hierin blikt hij terug op zijn zeer actieve loopbaan vanaf de renaissance van de jazz in de jaren tachtig tot aan de recente pandemie.

De samenstelling van zijn nieuw kwartet is een voortzetting van het duospel met de Britse pianist Barry Green (nu woonachtig in Nederland). Toen hij tijdens Gouvy festival opnieuw contrabassist Jos Machtel (60) hoorde spelen, die hij van in Antwerpen kende, groeide het idee om het duo tot kwartet om te vormen en daarbij nodigde hij de hem ook al vertrouwde drummer Pascal Vermeer (55) uit.

In zijn nieuwe muziek laat hij zijn hybride benadering van de jazz horen. Dick de Graaf: “Ik zie mijn muziek als een gastvrije ontvangstkamer waar muzikale elementen uit allerlei muziekstijlen welkom zijn. Zolang ze ons als band maar inspireren tot verrassende ritmes, warmbloedige solo’s en aanstekelijk speelplezier."

Het is bekend dat de Graaf al vaker de grensgebieden tussen de jazz, klassieke en wereldmuziek heeft verkend. Zo verdiepte hij zich in de muziek van Jimi Hendrix, West-Afrikaanse griots, J.S. Bach, Franz Schubert, Olivier Messiaen en Peter Schat.

Hij voltooide nog een studie aan de Academy of Creative and performing Arts (ACPA) bij de Universiteit Leiden in 2017 met de cd’s ‘Carillon’ en ‘Bird Buzz’ en een online dissertatie ‘Beyond Borders, Broadening the Artistic Palette of (Composing) Improvisers in Jazz’ (rond de toepassingen van twintigste-eeuwse compositietechnieken in jazz).

Dick de Graaf schreef op ‘Eleanor Rigby’ na alle composities voor ‘Festive’. In zijn arrangement van de McCartney song haalt hij het stuk uit elkaar en bouwt het opnieuw op met nieuwe akkoorden. Dick de Graaf stelt: “Er zijn coda’s met veel herhalingen, ‘Wetland’ eindigt ook met zo’n herhalende riff. Er ligt veel meer de nadruk, door alle stukken heen, op de ritmische groove.”

Het openingsnummer ‘Luca’, opgedragen aan zijn kleinzoon, is klassiek geïnspireerd op een modus van Olivier Messiaen. Ook ‘The Night before the Morning After’ kent die klassieke invloed, is een muzikale zen-meditatie, en roept nog de ‘tango meets jazz’ herinneringen aan zijn Trio Nuovo (2006-2009) op.

In het titelnummer ‘Festive’ ontwikkelt de Graaf zich als ‘composing performer’ of laat hij de muziek feestelijk openbloeien door de muzikanten mee te betrekken in het interpreteren op het moment van optreden en de voeling met het publiek. De drive van de Graaf wordt telkens exemplarisch ondersteund door de groovy baslijn van Jos Machtel en de subtiele maar rake drums van Pascal Vermeer.

‘Alla Prima’ verwijst naar het nat-in-nat schilderen en is vrij gebaseerd op Monks ‘Bemsha Swing’. Het thema van ‘Passeggiata anno Corona’ kwam spontaan op bij de Graaf tijdens zijn wandelingen in de periode van de lockdown.

Het melancholische ‘Fly on the Wall’ kenmerkt zich door de ritmische groove eigen aan wat de Graaf tijdens de vele reizen in West-Afrika en in het bijzonder Burkina Faso en Mali bij optredens aldaar liet horen.

Met ‘Festive’ realiseert Dick de Graaf de ultieme droom van wat hij muzikaal breed en grensoverschrijdend wist eigen te maken als jazzmuzikant over 40 jaar podiumprésence.

Zelfs al begaf hij zich op vele uiteenlopende muzikale paden, de ware jazztraditie heeft hij nooit verloochend. Boven alles bleef hij een zoekende natuur, zelfs een wetenschappelijk en literair talent. Dat komt helemaal tot zijn recht in de 13 hoofdstukken van zijn geschiedenis die hij levendig in het albumboek uiteenzet met een schitterende flair en stijl.

We kunnen een dergelijk project alleen maar toejuichen. Ook een voorbeeld voor de heropwaardering van de zeer gewilde lp. De integere saxofonist Dick de Graaf verwent met ‘Festive’ de melomaan met feestelijk originele, aanstekelijke jazz van de bovenste plank.

© Bernard Lefèvre

Bezetting:

Dick de Graaf (tenorsaxofoon, composities)
Barry Green (piano)
Jos Machtel (contrabas)
Pascal Vermeer (drums)

https://www.dickdegraaf.com/
https://dickdegraaf.bandcamp.com/album/festive


Concertagenda 2022:

14 mei – Ujazz festival, Utrecht
15 mei – 15u (!) Torenpleinkerk (duo de Graaf & Green), Vleuten
20 mei – Lantarenvenster, Rotterdam
21 mei – 20u30 - Lokerse Jazzclub, Lokeren
27 mei – Jazz sous les Pommiers (duo met Jasper van ’t Hof), Coutances (Frankrijk)