Lilly Joel Plays The Organ – Sibyl Of The Rhine

L

Sub Rosa

De link tussen Hildegard von Bingen, Robert Schumann en Tom Jobim? Het duo Lilly Joel oftewel Lynn Cassiers en Jozef Dumoulin die met zang, electronics en kerkorgel culturen en eeuwen moeiteloos overbruggen.

Waarom het werk van de middeleeuwse mysticus en academicus avant la lettre Hildegard von Bingen (ook bijgenaamd de “sibyl of the Rhine”) koppelen aan dat van de Braziliaan Tom Jobim en aan de klassieke componist Robert Schumann? Lynn Cassiers levert het antwoord. “Jozef is al jaren gefascineerd door haar persoon. Onze eerste try-out met dergelijk materiaal dateert zelfs van 2016. Toen al vonden we dat hierop een vervolg moest komen. En dat is er nu met deze ‘Lilly Joel Plays The Organ – Sibyl Of The Rhine’”.

Al even bijzonder zijn de twee locaties waar de opnamen plaatshadden, de abdij van Royaumont in Frankrijk en de Church of Peace (Friedenskirche) in Eupen. “Jozef diende een aanvraag in voor ons project bij Royaumont, een abdij die nu fungeert als kunstencentrum waar je tevens eet en overnacht. Een beetje “high class” maar een unieke ervaring.”

Met de openingstrack ‘O Quam Mirabilis’ zorgt het duo meteen voor een sacrale stemming gecreëerd door gedempte orgelklanken, al even zwevende electronics en de engelenzang van Cassiers. De toon is gezet voor wat volgt. Een licht sprookjesachtige sfeer door gedifferentieerde geluidslagen, zacht deinende orgelklanken en geruis gekoppeld aan sensuele zang. Vrees niet voor een sektarische vertakking van een of ander occult gezelschap. Dit is het sublimeren van zang en klank in heel aparte ruimten.

Aan de hand van Schumann zijn ‘Der Nussbaum’ sijpelen meer seculiere invloeden door en weerklinken licht speelse orgelklanken zonder dat er een uitbundig feestgedruis losbarst. Eerder de eerste zonnestralen die bij het ochtendgloren een mist van wierook doorpriemen langs de gekleurde glasramen. Hun versie van Jobims ‘Aguas de Março’ leunt dan weer sterk aan bij de “Pharmacia Poetica” wereld van Anna Homler. “Die twee nummers voegden we aan het repertoire toe om het geheel net iets lichtvoetiger te maken zonder een echte stijlbreuk te veroorzaken.”

En natuurlijk zijn er een paar passages waar Cassiers en Dumoulin improviseren. Weliswaar in het verlengde van het cryptisch aura dat over de hele cd hangt. Het betreft eigenlijk een improvisatiestuk dat opgedeeld werd tot twee introducties.

Ogenschijnlijk mijlenver af van wat Lily Joel vroeger al bracht (‘What Lies In The Sea’) en toch weer niet. Er is duidelijk aansluiting met eenzelfde fantasiewereld, alleen werd deze getransponeerd naar een ander universum en wordt alles nog fijnzinniger en subtieler uitgewerkt. Bizarre bruitages werden daarbij achterwege gelaten deze keer. “De moeilijkheid was om nauw bij de gezongen melodie aan te sluiten. Het basismateriaal van von Bingen is al zo sterk op zich dat we onze vertrouwde improvisatiewerkwijze moesten aanpassen. Geen te abstracte componenten maar enkel de essentie behouden was de boodschap.”

Dit is dus geen lethargische stijloefening in zen-muzak. Denk aan een esoterische luisterervaring waarbij de tijd plots lijkt stil te staan. Bovenal een elegie aan loepzuivere zang en de kracht van een minimalistische omkadering. “Heel veel aandacht ging daarbij naar het vinden van de juiste omgevingsklanken gezien de twee sterk uiteenlopende plekken waar we opnamen. Dankzij het minutieuze werk van geluidstechnicus Céline Grangey zijn we erin geslaagd om de reverb van beide kerken toch als een uniform geheel te laten klinken. Ook het toevoegen van wat geruis maakte deel uit van het werkingsproces.”

© Georges Tonla Briquet

Musici:

Lynn Cassiers: stem, electronics
Jozef Dumoulin: orgel

Live

15 maart 2023, Leuven (LUCA, kapel Lemmens-instituut)
15 april 2023, Amsterdam (Orgelpark)

BANDCAMP
Lynn Cassiers