Toine Thys "Overseas", The Black Cat Torhout, 15.03.2022

Dit quintet had mij in oktober van vorig jaar, tijdens de Jazzontspooring in Harelbeke, al aangenaam verrast. In de intieme sfeer van een afgeladen volle Club de B kwam de muziek echter nog beter tot zijn recht. Na het concert vertelde Toine dat de musici zich in het begin wat ongemakkelijk voelden omdat het zo'n stil publiek was. Maar algauw hadden ze door dat ze voor een ‘luisterend’ publiek stonden en ondervonden ze dit als een meerwaarde. Het stelde hem in staat om nauwelijks hoorbare effectjes op zijn instrument in de muziek te integreren.

Toine Thys “Overseas” is een goed op elkaar ingespeelde band waarin elke muzikant voldoende ruimte krijgt om zich volledig uit te leven. De bezetting is niet zo gebruikelijk. Naast Toine Thys op sopraansax en basklarinet zijn er zijn rechterhand, de Egyptische udspeler Ihab Radwan (Michel Godard, Anne Paceo, Jarrod Cagwin) die zijn instrument met een arendsveer bespeelt, de Luxemburgse celliste Annemie Osborne (Tcha Limberger, Magic Malik, Marillion), de Braziliaanse meesterpercussionist Zé Luis Nascimento (Cesaria Evora, Al Di Meola, Oumou Sangare) en pianist Harmen Fraanje (Robin Verheyen, Ernst Reijseger, Eric Vloeimans) uit Amsterdam.

Dat de musici zich in goeden doen voelden was duidelijk af te lezen van de lachende gezichten. Toine Thys is dan ook nog eens een begenadigd entertainer die de nummers op een soms ludieke manier aankondigde.

Deze avond kwamen praktisch alle nummers van hun album “Tamam Morning” (Igloo Records). “Tamam” in de titel van de plaat is een Egyptisch woord dat “alles gaat goed” betekent, een beetje een manier om optimisme uit te drukken.

Het openingsnummer van de cd, “Memory of the Trees”, kreeg een mooie, nogal percussieve intro piano/cello. Dit ging al gauw over in wervelende sopraansaxlijnen tot de ud kort het tempo kwam temperen. Ondanks het feit dat Annemie Osborne herhaaldelijk kreeg af te rekenen met een weerspannig microotje dat van de brug dreigde te vallen, bleef ze even enthousiast. Haar spel wordt beïnvloed door zowel klassieke, als invloeden uit alle windstreken. Ze wisselde stuwende pizzicato baslijnen af met melancholische, meeslepende strijkpartijen. Daarnaast verzorgt ze samen met Ihab Radwan ook nog de vocalen.

"Giacomo Casanova" start met een Arabisch klinkende cello intro, waarna cello en ud dialogeren en even later Zé Luis een aanstekelijk ritme opstart. Wat een magische handen heeft die man. Hij bespeelt een nogal onorthodox drumstel waarbij de floor tom vervangen werd door een cajón. Daarnaast heeft hij ook veel belletjes en een grote tamboerijn. Een heerlijk swingend en kleurrijk nummer dat bij momenten een Cubaanse sfeer oproept.

Met de trilogie “Istanbul Kidz” daagt Toine het publiek uit om te beslissen of de muziek van “Overseas” jazz is of niet. Maar, zoals Duke Ellington ooit zegde: „There are simply two kinds of music, good music and the other kind …". Het eerste deel, “Bosphorus”, krijgt een ingetogen intro van pianist Fraanje die niet meteen aan Turkije refereert, of wellicht toch, althans naar het Europees gedeelte. In deel 2, “Tarlabasi”, dat naar een zeer populaire en kosmopolitische buurt verwijst, schakelt de band een versnelling hoger. De interactie tussen de verschillende musici is optimaal. Heel knap. Het laatste deel, “Sufi”, krijgt een donkerder sfeertje, mede door de vocalen van Radwan en de basklarinet.

Het nieuwe nummer “The Ear Of The Dragon” begint ingetogen met cello en piano, waarna Toine het bereik van zijn basklarinet uittest. Heel mooi kamermuziekmoment. “Cross My Border” is een hypnotiserend stukje met een glansrol voor de sopraansax.

“Cairo Taxi Night Ride” is het tweede nieuwe nummer van de avond. Het is heerlijke uptempo muziek met Zé Luis Nascimento in de spotlights. Hij was niet alleen ritmisch maar ook visueel een openbaring. Hij roffelde virtuoos op zijn kleurrijk arsenaal slaginstrumenten maar gebruikte ook vlotjes zijn eigen body als percussief medium. 

Ze vervolgen met het bluesy “Tamam Morning”, met mooi pianospel en sluiten af met het rustige “Longa Nekriz” met delicate percussie van Zé Luis Nascimento. Na een staande ovatie kozen ze voor het bloedmooie “Circling” als bisnummer, een ideale afsluiter van een supermooi concert.

“Overseas” is een bonte samenstelling van topmusici uit diverse regio’s. Jan Van Stichel omschreef het kwintet als volgt: "Onwaarschijnlijk innemend, onverbiddelijk meesterlijk in het streven naar muzikale eenheid. Met een ongewoon vermogen om solistisch te schitteren binnen een complexe structuur van uiteenlopende muzikale genres!" Hun muziek blijft verrassen en geeft je een zalig, warm gevoel. Al is 2022 nog geen drie maanden ver, toch staat dit quintet nu al in mijn top drie.

Tekst © Jos Demol (met dank aan Jan Van Stichel)  -  foto’s © Geert Vanoverschelde