Joe McPhee / Joshua Abrams & Natural Information Society op het Courtisane festival 2018

Minard Gent, 30 maart 2018

© Geert Vandepoele

Courtisane is een platform voor film en audiovisuele kunsten dat meer begaan is met esthetica, experiment, engagement en dialoog dan bioscopen zich kunnen veroorloven. Een van de muzikale gasten die de vzw dit jaar naar haar festival haalde was Joe McPhee. De 78-jarige held van de free jazz was er voor een soloconcert, alsook om een muzikale bijdrage te verzorgen voor de vertoning van Ephraim Asili’s Diaspora Suite. Als Afro-Amerikaanse muzikant die steeds nieuwe samenwerkingen aangaat en andere gronden verkent, was hij een uitgelezen figuur om uit te nodigen.

Misschien speelden bespiegelingen uit en over de film nog in zijn hoofd toen McPhee met zijn tenorsax plaatsnam voor de micro. Hij had geen pet op, wel een zonnebril en hij droeg een T-shirt met een zwarte panterkop die de scherpe hoektanden ontbloot. Met krachtige stoten leidde hij een eerste van twee stukken in, dat heel bedachtzaam overkwam. Het leek dat hij meermaals op zichzelf en op de aanwezigen wou laten inwerken wat hij net geblazen had. Om dan te kiezen waarmee hij wou vervolgen. Heel geleidelijk en behoedzaam volgde hij een pad van individuele expressie dat hij zo te zien ter plekke bedacht.

McPhee blies, ademde, zong en floot in zijn instrument en in de micro. Bekommernissen om een duidelijke structuur of de schoonheid van symmetrie schenen geen rol te spelen. Enkel het gevoel en de gedachten van het moment waren van tel, in een wisselwerking met de theaterruimte. Terwijl hij ons meenam op een tweede deel van zijn klankenwandeling vertolkte hij zonder woorden nog wat meer van zijn blues. Hij mijmerde en speelde dan weer snellere, kronkelende lijnen. De aantrekkingskracht van associaties liet hij ditmaal vloeiender zijn gang gaan. Zonder iets fenomenaal te presteren, zorgde hij (weer eens) voor een authentieke ervaring. Een in de lijn van het programma, dat vooral oog had voor kwetsbaarheid, maar ook de mogelijkheid van weerstand en de kracht van het onverwachte.

Met Joshua Abrams & Natural Information Society belandden we in heel andere sferen. Hier kwamen we heel expliciet op een terrein van beïnvloeding en versmelting. Muzikale elementen opgedaan bij Afrikaanse woestijnvolkeren werden vervlochten met de ideeën en ingevingen van individuen uit verstedelijkte gebieden. De groep rond Abrams die in wisselende bezettingen doorgaat, drijft op repetitieve ritmes en patronen die worden en herhaald en minimaal gewijzigd. Terwijl McPhee geleidelijk verderging in zijn improvisaties, nam deze groep de toehoorders mee in geleidelijk hypnotiserende en trance verwekkende grooves. De bassist die hier de giumbri bespeelde, een Noord-Afrikaanse basluit met drie snaren die vaak gebruikt wordt in Gnawamuziek, klonk als een meester in dat genre. De herhalingen waar hij mee speelde en die drummer Mikel Avery gedwee volgde, kregen melodisch kleur met de herhalingen van de motieven die Jason Stein op basklarinet en dewelke Lisa Alvarado op harmonium speelde.

Met meestal kleine en hier en daar opvallende veranderingen in ritme, tempo of melodie ging de muziek door in een voortdurende, bewustzijn vernauwende stroom. Langs opzwepende en rustgevende overgangen en passages bewerkstelligden de muzikanten een dromerige toestand waar bijna geen ontkomen aan was. Toen Abrams vroeg of er op deze christelijke hoogdagen nog tijd was voor een bisnummer, kregen we nog een fris, snel nummer met meer ritmische variatie. Zo’n opkikker was welgekomen om monter op te staan uit de kussens (i.p.v. stoelen) waarop we zaten.

Bezetting:

Jason Stein, basklarinet
Lisa Alvarado, harmonium/gong
Joshua Abrams, gimbri/bas
Mikel Avery, drums

© Danny De Bock
Artikel verschijnt ook op draaiomjeoren.com