Jazz Middelheim 2025

Herboren Jazz Middelheim vol ontdekkingen…

© Jeanschoubs

In het vertrouwde Park Den Brandt ging het vernieuwde Jazz Middelheim nu door in het Pinksterweekend terwijl het vroeger midden augustus plaatsvond. De uitdaging voor het festival na de stopzetting in 2022 bestond erin de traditie van het sinds 1969 gehouden jazzevenement niet te verloochenen en toch gevolg te geven aan de veranderende jazzwereld en zo evengoed de al vertrouwde jazzliefhebbers samen met de jongere generatie aan te trekken. Een extra dj-danspodium kwam alvast tegemoet aan wie graag los wilde gaan.

De nieuwe organisatoren, Bert Schreurs (Brosella) en Gilles de Decker (Paradise City), hertekenden de site met een andere toegang vanuit het bos over de brug met rechtstreeks zicht op het kasteel. De tent met het hoofdpodium en zelfs een verdiep kreeg een zijdelingse plaats en een aanvullend ‘open’ podium en DJ-danstent verruimden het gebeuren. Zo’n 11.000 bezoekers, iets minder dan verwacht, vonden de weg naar het voor jong en oud gevarieerde en op ontdekkingen geënte festival. Misschien speelde het weer parten, dan vooral op vrijdag, want de daarop volgende dagen kwam de zon er wel door en kreeg ook de familiale sfeer eigen aan de festivalweide de bovenhand.


Sprankelende percussie!

We kozen zondag 8 juni uit om het live mee te maken en dat bleek een voltreffer. Al heel vroeg (13u) opende een klepper van formaat, Jan Garbarek (78), die al meteen mocht rekenen op een mooie opkomst en in een volle tent met zijn vertrouwde groep liefst twee uur lang het publiek aandachtig en spannend in de ban hield.

Jan Garbarek Group © Christina Ruyssen

Het enige ooit op ECM uitgebrachte live-album ‘Dresden’ blijft zowat de referentie. Garbarek bouwde de set op met eigen wisselende momenten solerend zowel in groep als solo op sopraan- en tenorsax en fluit. Fijn gedoseerd gaf hij daarnaast ruimte aan de medemuzikanten voor fascinerende solo-interventies.

Trilok Gurtu © Christina Ruyssen

De grandioze Indiaanse meesterpercussionist Trilok Gurtu (73) bracht spetterend vuurwerk met toeters en bellen en even verstilde als in een oerwoud verdwaalde klanken, adembenemend en visueel betoverend. Ook in duo met Garbarek gaf het sprankelend weerwerk.

Helemaal top! De Braziliaanse bassist Yuri Daniel (59) creëerde een bezield solomoment en ook de Duitse toetsenist Rainer Brüninghaus (75) mocht intens solo improviseren (‘Transformations’) wat opnieuw krachtig bijdroeg aan het in vervoering ontwikkelde concert. Een staande ovatie sloot dan ook het eerste hoogtepunt van deze zondag af.

Er werd erg uitgekeken naar de Britse jazzheld Shabaka die met Sons of Kemet, The Comet is Coming en Shabaka and the Ancestors een stevige reputatie opbouwde. Maar hij hing de sax aan de wilgen en bespeelt sinds 2024 uitsluitend nog allerlei fluiten. Het publiek kon het maar matig smaken en zo werd het een wat teleurstellend concert.

   
Jeroen Van Herzeele en Stéphane Galland © Jeanschoubs

Een heel andere belevenis wachtte op het Birdland podium waar artist in residence Stéphane Galland met Jeroen Van Herzeele het debuutalbum ‘Songshan’ voorstelde. De titel verwijst naar een van de vijf heilige Chinese bergen, centrum van hemel en aarde. Wel heftig in aanzet met de eclectische powerdrummer Galland is het toch weer enigszins hypnotiserend met een kleurrijk gelagerd elektronisch klankenpalet van de sax, EWI en synths bespelende Van Herzeele. Door de open ruimte voor het podium kreeg het publiek als het ware een zich alom verspreidend spiritueel klankspectrum. Verrassend en fascinerend. Alvast een voorbeeld van de zich almaar vernieuwende avontuurlijke jazz.


De exploratie van de harp...

Op naar de Concert Hall voor de ontdekking van de dag: de Oekraïense harpiste Alina Bzhezhinska en haar HipHarpCollective waarin saxofonist Tony Kofi duidelijk bepalend is voor de dynamiek vermengd met de etherische tonen van de harp, een genre overschrijdende en toch in moderne jazz gedragen sound. Ze bespeelt centraal op het podium sprankelend de harp met nummers uit haar albums ‘Reflections’ (2022), ‘Altera Vita (2023) en ‘Wispers of Rain’ (2025). De schitterende sound van saxofonist Tony Kofi is exemplarisch in de interactie met Alina en de ritmesectie met Joel Prime op percussie, Menelik Claffey op bas en Matt Holmes op drums. Ze openen met het aanstekelijke ‘Soul Vibrations’ (geïnspireerd op harpiste Dorothy Ashby), gevolgd door ‘Fire’ (compositie van Joe Henderson en Alice Coltrane), waarin harp (Alina Bzhezhinska), sax (Tony Kofi) en percussie (Joel Prime) opzwepend excelleren.

HipHarpCollective © Christina Ruyssen

De sfeer van het concert wijzigt helemaal wanneer ze uit het nieuw in juli te verschijnen album ‘Whispers of Rain’ dat ze samen met Ibiza-producer Tulshi realiseerde een heel verstild en intimistisch deel brengen. Kofi voegt er Pharaoh Sanders accenten aan toe. Dan volgt een nieuwe compositie van Tony Kofi die ze voor het eerst buiten de UK spelen: ‘Sun Comes Up’ (?) waarin Matt Holmes soleert op drums. In duo spelen vervolgens Tony Kofi en Alina van het album ‘Altera Vita’. Er volgt nog een boodschap van Alina ‘Pray for Ukraine’, waarna de voltallige band opnieuw aan zet is en met een encore eindigt voor een uitgelaten publiek met staande ovatie. Zoals Alina Bzhezhinska de harp benadert zou ik het vergelijken met de manier waarop Toots Thielemans de mondharmonica ingang deed vinden in de jazz als volwaardig instrument op het voorplan.


Zachtmoedig activisme

Als een soort vogelverschrikker bestormde de Britse kleurrijke artiest Alabaster DePlume het Birdland podium. Uit Manchester afkomstig en geboren als Gus Farbairn is deze dichter een zachtmoedige activist die zijn boodschap van ‘vergeet niet dat je kostbaar bent’ uitschreeuwt over soundscapes. ‘Free Palestine’ klonk het nog als slotpunt.

Adia Van Heerentals en David Kyaode van BXL x LDN Interplay II © Maurits van Hout

Terug naar het hoofdpodium voor het talentenproject dat werd opgestart op Brosella en hier aan een tweede editie toe is: BXL x LDN Interplay II of een samenwerking tussen Tomorrow’s Warriors (UK) en Brosella Festival (B) met voor Londen Myra Brownbridge (contrabas), Cassius Cobbson (piano, drums) en David Kyaode (sax) en voor België Anton Robberechts (gitaar), Adia Van Heerentals (sopraansax), Marius Rabbe (trombone) en gecoacht door Chantal Acda en Mark Kavuma. Alle muzikanten brengen elk hun compositie en ook Chantal Acda komt even op het podium mee ondersteunen. Zij heeft de adrenaline wat getemperd en de groep vooral bijgebracht dat ze naar elkaar moeten luisteren en kijken, de positieve vibe volgen. Ze konden een jaar lang repeteren en gaan op tournee bij ons en in Engeland, telkens drie concerten.

Theo Croker © Maurits van Hout

Top of the bill deze zondag sloot de Amerikaanse trompettist Theo Croker (39) af, de kleinzoon van jazzicoon Doc Cheatham. Dee Dee Bridgewater die op zaterdag nog mocht schitteren op dit festival was een mentor voor Croker en bracht hem uit Shanghai terug naar de VS om op te nemen. Croker verenigt op een sublieme wijze de traditie met hiphop, R&B en pop.

Het is aanstekelijke muziek waarin ook Miles doorklinkt en waarin Croker zijn vernieuwde visie ontwikkelt. In een interview met Lies Steppe (Klara radio) vertelde Croker: “Ik hou niet van regels, daar heb ik lak aan. De echte traditie bestaat uit artiesten die de regels braken, Duke Ellington, Miles Davis, John Coltrane, Charlie Parker. Traditie mag je niet verwarren met het academische.”

In het concert deze avond stelt Croker zijn nieuwste album ‘Dream Manifest’ (juni 2025) voor met pianist Idris Frederick (27), bassist Eric Wheeler en drummer Miguel Russell, allen uit New York. Er gaat een sterke vibe en energie uit van dit vol adrenaline gestuwd kwartet, wat zeer gesmaakt werd. Groots concert!


Dat het vernieuwde Jazz Middelheim op de goede weg is om zoals organisator Bert Schreurs laat verstaan binnen drie jaar een toppunt te bereiken, hopelijk ook met een uitbreiding, om naar dagelijks 7000 bezoekers te evolueren. We duimen alvast mee voor de toekomst en zoals we zondag 8 juni hebben beleefd komt het echt wel goed.

Tekst © Bernard Lefèvre  -  foto's © Christina Ruyssen / Maurits van Hout / Jeanschoubs

www.jazzmiddelheim.eu
Herbeluister via Klara (VRT max)