Jazz Dans Le Quartier - Koekelberg

21 juli 2023

Op social media verkneukelde nationalistisch Vlaanderen zich over de slechte weersverwachtingen op de Nationale Feestdag. Voor de middag zag het er in de hoofdstad inderdaad niet rooskleurig uit en al zeker niet voor een openluchtfestival waarbij de toeschouwer zich ook nog telkens naar andere locaties moet begeven. Vandaar ook Jazz Dans Le Quartier, de naam zegt het een beetje: niet alleen de mensen komen naar de muziek, maar de muziek komt ook naar de mensen. Koekelberg, amper een straatsteen groter dan de kleinste Brusselse gemeente Sint-Joost-ten-Node, is buiten de basiliek en de tunnels niet erg gekend.

De organisatie van de vierde editie van dit gratis festival, een initiatief van de gemeente, liet het niet aan haar hart komen en sleurde voor vijf van de zeven concerten La Caravane du Jazz mee. Dit podium onder de vorm van een sober opgelapte, maar bij de sfeer passende caravan wordt vooral in de provincie Henegouwen vaker ingezet.

Voor het eerste optreden, de Swing Buddies op de square de Noville, was ondergetekende te laat en was het kijken hoe in de tuin van het woonzorgcentrum van CPAS (OCMW dus) Jourdan Village de caravan werd opgezet.

Daar bracht zanger Michel Desaubies een greep uit zijn programma van 100 jaar Frans chanson. Voor de gelegenheid was dat onder de naam Le Piano-Bar Volant in duo met Freddy Mathonet. Volgens een toeschouwer heeft de man een verleden als zanger op cruiseschepen. Normaal doet hij dat in trio (met gitarist Mimi Verderame) of met bigband. Gainsbourg, François, Salvador en anderen passeerden de revue en het was aandoenlijk om te zien hoe één bewoonster nagenoeg alle nummers meezong.

Een kleine colonne volgde de caravan vervolgens naar het gemeenteplein (place Henri Vanhuffel), waar de zon door het grauwe wolkendek brak en aanwezig zou blijven -  er is een God. ‘Jazz & Cinéma’ was het concept van O.S.T. Quartet. Alain Cupper wisselde probleemloos sopraan- en baritonsax, gestemd in verschillende toonaarden en maakte er een quizje van: in plaats van aan te kondigen, liet hij het publiek nadien zelf raden wat er gespeeld werd. Een tactiek die werkte tot het voorlaatste nummer. Afsluiter ‘Mo’ Better Blues’ zit kennelijk nog niet in de canon. Naast frontman Cupper vielen vooral de erg knappe gitaarsoli van Vincent Romain op.

De caravan trok verder naar het Paviljoen van het Elisabethpark, zowat in het midden tussen het gehavende paviljoen met bar en de kiosk die net te ver verwijderd is. One Hour With MJ, een uur songs van Michael Jackson door Didier Likeng en Philippe Ekoka, had door technische uitdagingen behoorlijk wat voeten in de aarde om van start te kunnen gaan. Gelukkig deelden twee sympathieke mensen van de buurtwerking bij aanvang verse soep uit. Het duo bleek een kwartet, wat de zanglijnen veelzijdig maakte. Likeng is gepokt en gemazeld in de gospeltraditie, maar ook Daddy Waku en Ange Nawasadio tilden dit optreden ver omhoog. Wie uit was op de uptempo hits moest genoegen nemen met het slotnummer ‘Billie Jean’ maar het was kippenvel bij ‘The Girl Is mine’, ‘Heal The World’ en ‘Human Nature’, om maar enkele klassiekers expliciet te noemen.

Aan het vrijetijdspunt Comenius stond het Trio Etienne Bizjak klaar met een resem klassiekers uit het zigeunerjazzrepertoire. De goedlachse violist had zich versterkt met Sam op de Beeck en de Nieuw-Zeelander Phillip Beatson op de gitaren. Het was vooral laatstgenoemde, een bijzonder getalenteerde manouche- en flamencospecialist, die zich opwierp als erfgenaam van de virtuositeit van Django Reinhardt. De solo in ‘Minor Swing’ was minstens even raak als in de opname van Reinhardt en niet eens het strafste moment van het optreden. Op ‘J’Attendrai’ na was er nauwelijks een rustig moment te beleven.

In een parkje, eerder een lang wandelpad geflankeerd door een brede strook struikgewas en een lang grasveld langs de Basilieklaan wachtte En Fanfare het publiek op. En Fanfare roept de sfeer op van het New Orleans ten tijde van Louis Armstrong en de street bands. De band staat onder leiding van frontman Rafael d’Agostino, een muzikale duizendpoot die zingt en cornet en slagwerk speelt (en bij voorkeur twee van die drie combineert). Opgegroeid in de harmonie van Berzée, werd hij later ook actief in zowel de Britse brassbandtraditie (met Brassband de Thudinie) als die van New Orleans, als muzikant én zelfs dirigent. Dat hij momenteel rolstoelafhankelijk is deed er amper toe, enkele keren stond hij even recht. De zomeravonden worden stilaan weer frisser, maar de soli van trombonist Sébastien Jadot en de conditie van sousafonist Sébastien Wallens joegen de temperatuur weer de hoogte in.

De Brusselse slotact Trio Castaways, in de feesttent bij restaurant Aux Délices De Bastogne en nog even voorafgegaan door een dj-act van burgemeester Laaouej, begon danig in mineur toen de contrabassist met een nogal wiebelende instrumententas zagen toekomen. Een gebroken contrabas hield de man niet tegen: hij nam de ritmegitaar ter hand in afwachting dat een bevriend muzikant zijn bas meebracht. Deze derde zigeunerjazzact van de dag had de ondankbare taak om de dag af te sluiten voor een voldaan publiek dat aan tafel zat.

Jazz Dans Le Quartier was een ontspannen en verfrissende ervaring. Zonder eettentjes, met geïmproviseerde bars als er niets anders was en tijdens het optreden van Trio Bizjak was zelfs dat laatste er niet. Misschien is het de hoogste tijd dat er eens wordt nagedacht over het belang van gratis jazzfestivals. Het Brugse September Jazz en Brosella werden betalend, het ene al duurder dan het andere, daar waar het ooit gezellige evenementen waren om laagdrempelig met vrienden ontdekkingen te doen.

Het genre krijgt moeilijk jongeren en minder gegoeden over de vloer, maar tegelijk weerstaan organisaties niet aan de sirene van het groeimodel en dat kost natuurlijk geld. In eerste instantie is dat edel: om grotere namen te lokken. Onvermijdelijk volgt dan wel de fase met elk jaar meer gedoe. Er blijft steeds meer geld aan steeds meer vingers kleven. Het argument dat de toeschouwer dat beetje meer wel aankan wordt gesmoord door de vaststelling dat je nog altijd evenveel, neen: meer publiek trekt. De gentrificatie sluipt ongemerkt binnen. Bij de grote festivals zagen we dat evolueren naar meerdere festivaldagen en/of podia, hogere tarieven voor betere zitjes, losgeslagen prijzen voor catering, topacts uit andere genres enz.

Tot het met de filosofie achter jazz geen moer meer vandoen heeft...

Tekst en foto's © Olivier Verhelst