Cologne Jazzweek 2025

© Robin Arends

Hoewel de Cologne Jazzweek pas vijf jaar bestaat is deze niet meer weg te denken uit de Duitse, of breder: Europese, jazzfestivals. 

Dat heeft dit evenement te danken aan een gedurfde programmering en een grote schare, met name in Duitsland gevestigde, muziekliefhebbers die het festival prima weten te vinden.

Het festival groeit nog steeds en daarmee vormt het een uitzondering op het gemiddelde door afnemende subsidies en een forse politieke tegenwind geteisterde evenement. Deze editie kunnen de bezoekers terecht bij maar liefst 21 podia, waaronder de welbekende Stadtgarten en de toonaangevende jazzclub LOFT. Dit jaar doen ook minder bekende locaties mee, zoals het Museum voor Oost-Aziatische Kunst, het Japans Cultureel Instituut, Schneider's Bicycle Shop en de Salon de Jazz.

Het accent ligt deze editie op de grotere ensembles. De grote constante in de programmering is vernieuwing. Wat is jazz? Deze vraag hoeft niet te worden gesteld, want het antwoord laat lang op zich wachten. Inmiddels is de organisatie van deze Jazzweek alvast aan de slag gegaan om de vernieuwing vorm te geven.

Karen Willems © Niclas Weber

Zo staat al op de openingsdag het kwartet van slagwerker/vocaliste Karen Willems op het podium. De vier brengen op het openluchtpodium van de Stadtgarten een luid versterkte set bestaande uit post-punkmuziek, apocalyptische geluidseffecten en krachtige ritmes. Vele, afwisselende improvisaties op een rij die worden voortgebracht door een kwartet met een tomeloze energie. Behalve de aanwezigheid van twee blazers doet weinig denken aan het genre jazz, maar daarin staat dit kwartet in deze editie van de Jazzweek zoals gezegd niet op zichzelf.

Emily Wittbrodt en Annie Bloch © Niclas Weber

Er is deze editie veel aandacht voor ongebruikelijke combinaties, zoals zicht- en hoorbaar is in het Preludium en Fuga in c mineur (van Mendelssohn-Bartholdy) programma van celliste Emily Wittbrodt en organiste Annie Bloch. Voor de gelegenheid is het gordijn voor het imposante orgel in de zaal van het WDR Rundfunkhaus terzijde geschoven. De twee tonen zich meester van het instrument en maken dankbaar gebruik van het klassieke repertoire om hun improvisatietalent ten gehore te brengen. Weinig registers worden onbenut gelaten en ook de vele klankkleuren van de cello komen aan bod. Het is een korte set en het doet verlangen naar meer. Beide multi-instrumentalisten staan later separaat geprogrammeerd en wie meer van deze combinatie wil horen wordt na het slotakkoord verleid om een cd te kopen.

Gard Nilssen Ensemble © Niclas Weber

Als Wittbrodt en Bloch het podium hebben verlaten wordt hun plaats ingenomen door een 16-koppig gezelschap. De Scandinavische combinatie is net zo indrukwekkend als het hierboven genoemde duo en bestaat uit maar liefst drie slagwerkers en drie contrabassisten. In het ensemble dat onder leiding staat van de Noorse slagwerker Gard Nilssen, bevindt zich onder de saxofonisten de welbekende Deense vocaliste Sissel Vera Pettersen (o.a. bekend van Trondheim Voices). Ook hier is sprake van een bijzondere dynamiek. Uiteraard is ritme een belangrijk ingrediënt in deze muziek, maar ook rust, melodie en samenspel komen uitgebreid aan bod. Het is de stem van de tot het uiterst geconcentreerde Pettersen, de solo’s en duetten en allerlei andere combinaties die geen minuut vervelen. Na een staande ovatie volgt er een opzwepende toegift die de zaal in verbijstering achterlaat. Hoewel een aantal mensen hardnekkig blijft klappen zit een tweede toegift er niet in.

Astghik Mamikonyan, Tigran Hamasyan © Niclas Weber

Hetzelfde enthousiasme valt de dag daarna het kwintet van pianist/ toetsenist Tigran Hamasyan ten deel. Het ensemble treedt op in de Keulse Philharmonie, een muziekgebouw met in het hart een indrukwekkende  concertzaal. Het Armeense vijftal dat naast Hamasyan zet een show neer waar waarschijnlijk menig metal liefhebber met interesse naar zou luisteren en dat komt met name door de energieke Marc Karapetian op de vijfsnarige basgitaar en de onvermoeibare slagwerker annex drummachine Arman Mnatsakanyan. In het middelpunt staat de beheerste vocaliste/violiste Astghik Mamikonya die voor de nodige rust zorgt, maar ook instemmend meedeint op de strakke grooves.

Naar verluidt heeft de 38-jarige pianist uit Jerevan zijn thrashmetal ambities laten varen voor een jazzstudie. Dat hij zijn liefde voor deze metal muziek nooit geheel is kwijtgeraakt is te horen aan de gretigheid waarmee hij soleert over de donkere, monotone, repeterende ritmes die een extra dimensie krijgen door het hypnotiserende spel van toetsenist Yessaï Karapeian. Zoals te verwachten valt, keren Hamasyan en zijn band, terug op het podium om een toegift van een klein kwartier ten beste te geven en hiermee is deze set verworden tot een avondvullend concert. En daarmee dan maar meteen een klein puntje van kritiek over de programmering. Vanwege de afstand tussen de podia en de opeenvolgende aanvangstijden is het onmogelijk om een hoofdconcert als dat van Tigran te combineren met de overige concerten op deze avond, zoals het optreden van Hayden Chisholm en zijn ensembles in de Trinitatiskirche en de set van het Tyshawn Sorey Trio in de Stadtgarten.

Na twee festivaldagen zit het er voor de verslaggever al weer op. Het programma biedt nog zoveel meer, zoals Mette Rasmussen met Craig Taborn & Ches Smith, Simon Nabatov, Bennink, Baas en Van Gelder, Kit Downes op het orgel van de Dom en Isaiah Collier. Wellicht dat u in de gelegenheid bent om iets hiervan bij te wonen. Zoniet, dan weet u dat er volgend jaar een nieuwe editie plaatsvindt. En deze is zo mogelijk nog interessanter. Keulen is namelijk de volgende host voor de jaarlijkse bijeenkomst van het Europe Jazz Network.

Tekst © Robin Arends  -  foto’s © Niclas Weber / Robin Arends

Bezettingen:

Karen Willems Terre Sol Four
Karen Willems –  drums/percussie/zang
Maarten Flamand – zang/gitaar/synthesizer
Marc De Maeseneer – sax/bugel
Vincent Brijs – sax/fluit

Emily Wittbrodt & Annie Bloch – The Mendelssohn-Project
Emily Wittbrodt – cello
Annie Bloch – orgel

Gard Nilssen – Supersonic Orchestra
Eirik Hegdal – sax
Per ”Texas” Johansson – sax
Kjetil Moster – sax
Sissel Vera Pettersen – sax
Maciej Obara – sax
Andre Roligheten – sax
Thomas Johansson – trompet
Goran Kajfes – trompet 
Erik Johannessen – trombone
Guro Kvale – trombone 
Petter Eldh – contrabas
Ole Morten Vagan – contrabas
Ingebrigt Haker Flaten – contrabass
Hakon Mjaset Johansen – drums
Hans Hulbakmo – drums 
Gard Nilssen – drums

Tigran Hamasyan  - The Bird Of a Thousand Voices
Tigran Hamasyan – piano
Astghik Mamikonyan – gamba/vocal
Yessaï Karapetian – keyboards
Marc Karapetian – bas
Arman Mnatsakanyan – drums