Musiques Nouvelles 60 jaar
Various
Musiques Nouvelles – 60 ans - 45 compositeurs/compositrices 2012/2022 (Cypres)
Hoe vier je zestig jaar muzikale creatie? Door bijvoorbeeld een zesdelige verzamelbox uit te brengen met stukken van vijfenveertig componisten. Als kers op de taart organiseer je dan nog een feestelijk jubileumconcert in Flagey. Bij Musiques Nouvelles weten ze een publiek in te pakken op verschillende vlakken.
Reputatie
Het belang van dit gezelschap is niet te onderschatten. Om de perstekst te citeren: “In de afgelopen tien jaar heeft Musiques Nouvelles 400 werken van meer dan 200 componisten van een veertigtal nationaliteiten in première gebracht. Het ensemble is verantwoordelijk voor bijna 200 wereldpremières en talrijke concerten in binnen- en buitenland, die verzameld en online beschikbaar zijn op YouTube.”
Inspiratie
Waar haalden de vijfenveertig uitverkoren componisten van ‘Musiques Nouvelles 60 ans’ hun materiaal? Die verhelderende achtergrondinformatie is te lezen in het vierentachtig (!) pagina’s tellende boekje waarin elkeen zijn stuk dat geselecteerd werd, toelicht.
Net zoals de grote klassieke toondichters de populaire deuntjes van hun tijd verwerkten (denken we maar aan Chopin en zijn mazurkas) integreerden ze al snel elektronische componenten in de muziek. Soms heel expliciet, soms heel subtiel door loops te creëren aan de hand van akoestische cellen. Filosofische vraagstukken, zoals de zin van het leven, werden eveneens als uitgangspunt genomen. Daarnaast vormden gedichten een dankbare inspiratiebron (Allen Ginsberg) net als de schoonheid van onvolmaaktheden. Zelfs filmmuziek van Michel Portal en ‘Bohemian Rhapsody’ van Queen kwamen er aan te pas! En niet te vergeten de tributes aan Lyle Mays en Fabrizio Cassol.
De links
De muzikale vertaling van dit alles is op en top modern en hedendaags. Hierover staan de nodige verklaringen in de begeleidende teksten met uitleg over onder meer de juxtapositie van vrijheid en de op voorhand vastgelegde keuze van compositiestructuur. Of de continue wisselwerking tussen toeval en gepredestineerde notenreeksen. Zonder hierbij het belang van stilte en de ruimte voor improvisatie te vergeten. Verder nog kruisbestuivingen met andere kunstendisciplines zoals theater, dans en film.
Er zijn weliswaar onvermijdelijke parallellen met John Adams, Steve Reich, Ligeti en Arvo Pärt maar het ensemble koos niet toevallig de naam Musiques Nouvelles en bleef steeds zichzelf. Een en ander heeft te maken met de orkestleiders die de originele identiteit waarborg(d)en: Georges-Élie Octors, Jean-Pierre Peuvion, Patrick Davin en Jean-Paul Dessy (sinds 1997).
Met onder de solisten een zekere Veronika Harsca die jazzcats ondertussen kennen via haar eigen projecten maar tevens door de samenwerking met Antoine Pierre in diens groep Next.Ape.
Tijdloze muziek om Eric Bettens zijn ‘Timeless’ te citeren. Voor wie dit universum pas ontdekt, verwijzen we graag naar de ‘Musiques Nouvelles – 50 ans, 25 compositeurs’ (2012, Cypres) naar aanleiding van het vijftigjarig jubileum van het orkest.
Live
Een groot deel van de stukken uit ‘Musiques Nouvelles 60 ans’ komen van opnamen in Flagey. Het was dan ook niet meer dan logisch dat dit de locatie was voor het jubileumconcert. Hier had zestig jaar geleden (6 december 1962) de première van Musiques Nouvelles plaats in Studio 4 met Henri Pousseur en Pierre Bartholomée.
Anno 2022 werd het een originele viering door in zestig minuten zestig nieuwe stukken van zestig seconden te spelen van evenveel verschillende componisten met wie Musiques Nouvelles de laatste tien jaar samenwerkte. Onder hen Fabian Fiorini, Benjamin Sauzereau en Bo van der Werf. Het werd een aaneenschakeling van hoofdzakelijk vurige uitvallen en abrupte stops regelmatig gekoppeld aan een vleugje humor, vooral in de titels (‘Ristretto’, ‘Waltz op. 60’, ‘60 sec... s'il y en a plus je vous les mets ?’, ‘Presto Ellinico’,…). De percussionist die helemaal achteraan het orkest constant van drums naar gongs via vibrafoons en nog een halve muziekwinkel rende, zorgde voor een Jacques Tati-accent. Een heel aparte ervaring voor publiek en orkest maar alleszins een uitzonderlijk evenement.
© Georges Tonla Briquet
