Stathis Skandalidis Plays Gilbert Isbin

S

Tern

Verfrissend geluid in de wereld van de luit!

Eind mei verscheen de cd ‘Stathis Skandalidis Plays Gilbert Isbin’ (Tern 007), meteen een mooi excuus voor een huisbezoek aan de Brugse muzikant en (vooral steeds meer) componist. Het vraaggesprek begint evenwel met een hommage aan de in maart overleden John Renbourn, een gitaargigant die echt wel zijn stempel heeft gedrukt op de muzikale interesse en ontwikkeling van Isbin.

Gilbert Isbin: ‘Dat is zeker zo. Ik heb Renbourn ontdekt via zijn versies van Middeleeuwse muziek die hij op steelstringgitaar speelde. Wat hij deed, was harmonisch en gitaartechnisch heel interessant en knap. Door die stukken te leren naspelen, kreeg ik steeds meer belangstelling voor oude muziek.
Maar Renbourn stond voor alles open: zie wat hij met Pentangle – waarin o.a. Danny Thompson, die ooit debuteerde in een van John Mclaughlin’s formaties – heeft gedaan: Pentangle bracht zowel folk, wereldmuziek als jazz en was heel vernieuwend voor die tijd. Ook die kennismaking verbreedde weer mijn horizon.
Ik heb hem een paar keer live aan het werk gezien en hem ook mijn eerste lp gegeven. Als mens bleek hij zeer vriendelijk en toegankelijk, die man had totaal geen kapsones. Samen met Bert Jansch en Davey Graham behoort hij echt wel tot de hele groten in de folkwereld. In mijn muzikale ontwikkeling is hij in het begin een zeer belangrijke figuur geweest.’

Hoe voelt het om die nieuwe cd in handen te houden: tevreden met het resultaat?

Gilbert Isbin: ‘Absoluut, zeer tevreden. Stathis speelt supergoed, was enorm gedreven en de samenwerking is uitstekend verlopen. Hij heeft een week bij ons verbleven. Hij oefende tot mijn verbazing dagelijks 6 uur. En ik die dacht dat ik veel oefende!
De eigenlijke opnames hebben 3 dagen geduurd. In totaal hebben we 70 minuten opgenomen waarvan er ca. 63 minuten op de cd zijn beland. Er werd opgenomen van ’s morgens 10 tot ‘s namiddags 16.00 uur, maar ook daarna oefende Stathis nog vaak tot ’s nachts. Het illustreert hoe gepassioneerd die man met muziek bezig is.
De opnames vonden plaats in de Auurk Studio van Bert Lietaert, zelf een knappe klassieke gitarist die ik al van vroeger kende, want hij heeft met zijn Auurk Editions nog werk van mij uitgegeven.’

Hoe is die samenwerking tussen de Bruggeling Gilbert Isbin en de Griek Stathis Skandalidis eigenlijk tot stand gekomen?

Gilbert Isbin: ‘Stathis heeft op een bepaald moment via internet mijn composities ontdekt en mij enige tijd daarna gecontacteerd via Facebook. Hij liet me weten dat hij in 2013 een stuk van mij zou spelen op het Internationale Luitfestival in Utrecht, waar een volledige dag was gewijd aan hedendaagse luitmuziek. Benieuwd als ik was, ben ik gaan luisteren en stelde ik vast dat Stathis die compositie zéér goed en boeiend uitvoerde. Na afloop zijn we beginnen praten.
Het bleek tussen ons al snel zeer goed te klikken en hij heeft mij om nog meer stukken gevraagd. Zo is bij mij het idee ontstaan een cd op te nemen met luitmuziek van mij, maar gespeeld door iemand die puur met de uitvoeringspraktijk bezig is. Dat was voor mij zeer aantrekkelijk in dit project: hij moest zich enkel concentreren op de uitvoering, ik enkel bezig zijn met componeren. Stathis is in zijn spel zeer virtuoos maar ook heel lyrisch: je kan het vergelijken met hoe Paco de Lucia speelde.
Bovendien verschilt hij hierin van andere luitspelers dat hij openstaat voor nieuwe luitmuziek. En als mens is hij een rustige, aangename man, vol humor ook, maar zeer gepassioneerd. Voor mij is het steeds zo geweest dat ik de beste resultaten behaal met medemuzikanten bij wie ik het op persoonlijk vlak ook goed kan vinden. Voor mij hoeft al dat ego-gedoe niet. We zijn trouwens al bezig met een tweede gezamenlijk project: in 2017 komt er een cd met luitsongs voor contratenor en luit. Daarvoor ben ik nu al werken aan het componeren. Behalve Stathis zal ook Mathias Pavlous van de partij zijn.’

Heb je voor hem speciaal nieuwe composities geschreven, of brengt hij ook oudere, al bestaande stukken?

Gilbert Isbin: ‘Stathis speelt op zo’n hoog niveau dat ik een aantal bestaande stukken heb herwerkt: het moest voor hem toch ook een technische uitdaging blijven. Daarnaast heb ik ook nieuwe werken gecomponeerd en 3 oude volksliederen gearrangeerd. Al bij al heb ik meer dan een jaar intensief gecomponeerd om dit album mogelijk te maken. Tijdens het opnemen zelf speelde Stathis meestal 3 versies: de eerste steeds tamelijk traag, de tweede op het aangegeven tempo, waarna nog een derde take volgde en dat was meestal de beste. Er werd dus bijzonder snel opgenomen. Vooraf zijn er 2 optredens geweest, o.a. een heel mooi concert in het Conservatorium (Podium Voor de Passie) van Brugge.

Dit project is uniek in die zin dat het voor zover ik kan nagaan de eerste keer is dat er een cd verschijnt met nieuw luitwerk van één hedendaagse componist. De luitwereld is een zeer terughoudend milieu. Een kritiek die geregeld opduikt is ‘waarom nieuwe luitcomposities, er zijn nog zoveel werken die niet werden gespeeld of opgenomen’. Maar waarom brengt men dan steeds hetzelfde repertoire ? Men denkt dat nieuwe luitmuziek inhoudt dat het moeilijk te verteren zal zijn. Op mijn cd staan luitwerken die net heel toegankelijk en sterk melodisch zijn. Er is daar niets mis mee. Hedendaagse muziek hoeft niet per se ontoegankelijk te zijn. Deze cd is tevens een manier om die argwaan te counteren. Ik heb het geluk dat de UK Lute Society meteen interesse had om mijn composities uit te geven, waardoor die flink aan gewicht hebben gewonnen. Ook de Amerikaanse Lute Society zal trouwens binnenkort een artikel met een aantal partituren van mij publiceren in hun Lute Quarterly. Er begint dus wat te veranderen in de luitwereld.

Liet je Stathis tijdens de opnames letterlijk vrij spel, of trad je op als adviseur, misschien zelfs als “regisseur”?

Gilbert Isbin: ‘Zoals al aangegeven hebben we telkens 3 takes gemaakt. Ik heb een heel klein beetje geregisseerd – bv. waar het naar mijn gevoel meer pianissimo of meer forte, wat sneller of net wat rustiger, mocht – omdat dit op luitpartituren, geschreven in tabulatuur, niet wordt aangegeven. Iedere uitvoerder interpreteert dus zoals hij dat zelf wil. Maar eigenlijk was ik altijd tevreden met de versie die voor de cd werd gekozen. Stathis speelt ontzettend clean en zuiver, wat zeker niet makkelijk is want bij een luit zijn er veel bijgeluiden. Maar hij is technisch zó knap en kent het luitrepertoire en de technieken zo goed dat hij daardoor méér kan geven, boeiend kan interpreteren.

Je hebt de cd op jouw eigen label uitgebracht: platenmaatschappijen staan niet te trappelen om muziek in dit genre uit te brengen?

Gilbert Isbin: ‘Ik heb niet eens overwogen hen te benaderen! De realiteit in deze tijden is immers dat als je al een platenmaatschappij vindt die je werk wil uitbrengen, je de opnames zelf moet bekostigen en je exemplaren zelf moet afkopen. De cd is dus uitgebracht op mijn eigen label, Tern, waarop ik eerder al een aantal cd’s heb gereleased, bv. van en met Rudy de Sutter, Geert Verbeke, Iep Fournier.De cd onder de aandacht brengen, verspreiden en/of verkopen, zal via verschillende kanalen gebeuren: Stathis zelf, die les geeft aan het conservatorium in Rhodos, zijn optredens, zijn en mijn relaties in de luitmiddens, het downloadbaar maken op het internet (Amazon, I-Tunes, Magnatunes,..), en de verkoop via het normale circuit van distributeurs. Hierbij komt ook nog het publiciteit maken via radiostations en tijdschriften in Europa en de VS; teasers op YouTube… Er kruipt dus heel wat werk in, maar ook dat vind ik dan weer zeer boeiend en ik ben goed georganiseerd.

Het grote voordeel van deze cd is dat ze totaal uniek is in de luitwereld. Het maakt het gemakkelijker om interesse te wekken. De partituren zijn in boekvorm (‘Harvest’ en ‘7 Old Flemish Songs For Solo Lute’), uitgegeven door de UK Lute Society , wat een extra troef is. Luitenisten kunnen deze werken kopen en uitvoeren. Bij mij gaat het vooral om de passie voor het muziek maken en componeren, dat is echt mijn leven. Het schrijven van muziek wordt voor mij steeds belangrijker en geeft me enorm veel voldoening. Ik componeer elke dag en las ook geregeld studiemomenten in. Zo verdiep ik me momenteel meer en meer in het contrapunt - eerst heb ik het ‘Gradus ad Parnassum’ van Johann Joseph Fux bestudeerd - om dan die kennis uit te proberen, aan te passen, nieuwe invalshoeken te zoeken of zelf te verzinnen voor mijn muziek.

Laat het me zo formuleren: ik leer de regels om ze vervolgens aan mijn laars te lappen (lacht).’

Tekst: Paul Godderis
Foto's: Marie-Anne Ver Eecke

Reviews thus far on the CD Stathis Skandalidis Plays Gilbert Isbin
Jacob Heringman, lutenist : 'The music is lively and interesting and the playing is very spirited'
Susan King, lutenist : I enjoyed listening to it very much. I also gave it to a couple of my students to listen to and they all enjoyed the music.
Ben Kettlewell, Editor, Alternate Music Press
'Stathis Skandalidis' playing is superb in this collection of 23 compositions by Belgian guitarist, lute player and prolific composer, Gilbert Isbin. Stathis Skandalidis Plays Gilbert Isbin is a virtuosic album, sounding totally unforced and natural. He produces a wonderful, resonant quality from his lute, which fit Isbin's compositions like a glove.'
Peter Croton, lutenist, guitarist, lute teacher at the Schola Cantorum Basiliensis, Switzerland
'I find the CD very interesting to listen to and it's great to have this new music for the lute!'
New Folksounds, sept. 2015, Marius Roeting : 'Stathis Skandalidis lets shine Isbin's compositions like silver water drops.
Exit, Paul Godderis : A refreshing sound in the lute world
Steve Elliott, AGW : 'Stathis Skandalidis Plays Gilbert Isbin – features the brilliant lutenist Stathis Skandilidis playing 23 of Gilbert Isbin’s lute tunes. Now if you think the lute is all about Elizabethan galliards and the like, think again. Gilbert’s compositions bring the instrument into the 21st century.