Aka Moon | OPUS 111 in concert ...

OUTHERE MUSIC | ‘Instinct’ collection
Album Release: April 10, 2020
Single ‘Watumbu’ release: Maart 6, 2020

Behalve dat het een van Beethovens meest symbolische werken is, is de Sonate 32 Op. 111 voor piano (1821-22) een demonstratie van radicale moderniteit. Ze markeert het begin van het uiteen spatten van de sonatevorm, de formele pijler voor elke componist van de 18de eeuw; en introduceert in zijn tweede deel zelfs een nieuwe manier om de muzikale frase te construeren, zodat het door sommigen als het uitgangspunt van de jazz wordt beschouwd. De innovaties op vlak van ritmiek, hebben de meeste tijdgenoten van de componist in verwarring gebracht.

Op dit betekenisvol kruispunt met meerdere resonanties benadert Fabrizio Cassol deze specifieke sonate die emotionele ruimtes doorheen tijdperken, culturen, sociale of esthetische gezichtspunten synchroniseert.

Dit gegeven vormt een ideale muzikale context voor het trio Aka Moon die voor de gelegenheid ook drie extra, sterke muzikale persoonlijkheden rond zich verzamelt. De zanger Fredy Massamba, die zijn expressieve kracht van Afrikaanse “verhalenverteller” introduceert. De accordeon van rijzende ster João Barradas, voegt een stedelijke moderniteit toe aan het geheel mede dankzij het spelen van zowel akoestische als elektronische instrumenten. De pianist Fabian Fiorini, een oude metgezel van het trio, treedt op als een “spiegelend muzikant “ van de sonate van Beethoven.


CONTEXT

Als de titel rechtstreeks verwijst naar de Sonate N ° 32 Op. 111 van Beethoven, is dit album vooral een cross-over met meerdere muzikale en ideologische resonanties. Het gaat er niet om variaties te creëren uit deze legendarische sonate, waarvan velen beweren dat ze de muzikale basiselementen van de jazz bevatten, maar eerder om te reizen in een geheugenspel met een bijna filmische filigraan.

Dit dromerige epos is geïnspireerd op het nieuwe stuk ‘She Talks to Beethoven’ van Adrienne Kennedy, toneelschrijfster van het Afro-Amerikaanse avant-garde theater. Het verhaal, in de vorm van een droom, speelt zich voornamelijk af in Ghana in 1961 en vertelt het relaas van een schrijfster wiens echtgenoot, ook een gerenommeerde schrijver, op mysterieuze wijze verdwijnt. Ze vindt vervolgens haar toevlucht in de correspondentie met Beethoven terwijl ze luistert naar radioverslagen van haar vermiste echtgenoot die vermoedelijk is vermoord. Deze radio wordt ook de echo van haar innerlijke wereld, met op de achtergrond de muziek van de straten van Accra. Beethoven verschijnt als een geruststellende geest, bezorgd over het schrijven van het einde van zijn opera Fidelio. Een soort verhaal in een verhaal, met humanistische en postkoloniale thema’s. De evocatie van melancholie door de afwezigheid evenals de sociale en poëtische betrokkenheid creëren doorheen het stuk een onzichtbare brug tussen Afrika en het Westen vanuit een Afro-Amerikaanse perspectief. De mythe van de mogelijke Afrikaanse origine van Beethoven, die ook wel “de zwarte Spanjaard” genoemd werd, duikt langzaam op in een subtiel en dubbelzinnig spel dat wordt uitgedrukt in het verlies van hoop voor onze hedendaagse wereld.

De muziek voor Opus 111 neemt de vorm aan van een reis, van het ene naar het andere einde gedragen door de evocaties van deze droom. Verwijzingen naar de beroemde laatste sonate, symbool van het uiteenspatten van een emblematische vorm en belangrijke gebeurtenis voor alle componisten van die tijd, verschijnend en verdwijnend als achtervolgd door een geest die alleen wordt geanimeerd door het verlangen om te verzoenen.

In een collectief contrapuntspel geven de gasten van Aka Moon vorm aan deze emotionele en lyrische architectuur om ze te transformeren in een ode aan troost, die het kader van bepaalde culturen, tijdperken en sociale of esthetische gezichtspunten overstijgt. Door de schoonheid van zijn zang, geeft Freddy Massamba vorm aan zijn Afrikaanse perspectieven, in weerklank met de vruchtbare nalatenschap van Beethoven. Hij weerspiegelt de rijkdom van zijn transculturele nomadische leven dat zich ontwikkelt als een stroom van doorleefde en voortdurend hernieuwde emoties. Accordeonist João Barradas dompelt de muziek onder in een wereld van stedelijke moderniteit, die hij doet opleven met visionaire en innovatieve technieken in een spel dat altijd volledig gewijd is aan de essentie. Hij creëert een cadans die hij zelf “Lichnowsky” noemt en die op zichzelf de verschuiving weergeeft tussen traditie en moderniteit, gesymboliseerd door deze sonate. Op zijn piano weeft, kleurt en sculpteert Fabian Fiorini geluiden met een compliciteit die zich doorheen zijn geschiedenis met Aka Moon heeft verfijnd. Hij reflecteert de fragmenten van de sonate als een herinnering die opduikt naar de gril van hallucinaties en eindigt zijn reis meesterlijk met zijn caleidoscopische variaties op de piano als eerbetoon aan “meester Ludwig”, alsof men niet moet vergeten wat nog niet gezegd is.


ARTISTIEK TEAM

Aka Moon

Fabrizio Cassol (alto saxofoon)
Michel Hatzigeorgiou (elektrische bas)
Stéphane Galland (drums)

+ GASTEN

Fredy Massamba (stem)
Fabian Fiorini (piano)
João Barradas (accordion)

© Danny Willems

Sinds hun ontstaan in 1992 is het onmogelijk de Belgische jazz scene voor te stellen zonder dit innovatieve trio. Aka Moon’s verfrissende benadering van jazz geeft het drietal een unieke, herkenbare sound. Vertrekkend vanuit een ontmoeting met de Aka Pygmeeën, verschoof Aka Moon’s focus naar verschillende Afrikaanse, Indiase, Maghrebijnse, Cubaanse, Arabische, Afro-Amerikaanse & Europese tradities. De unieke plaats die de band inneemt in het hedendaagse muziekveld is te danken aan het feit dat de muzikanten, onafhankelijk van trends, kunst combineren met geïnspireerde muzikale ambacht. Aka Moon goochelt met polyrhytmiek & polyfonie zoals gekke DJ’s. Ze bewegen zich vlot van de ene muzikale zin in de andere, waarbij ze nieuwe harmonieën openen en nieuwe ritmische paden bewandelen. Zowel als trio of in grotere formaties zijn ze caleidoscopisch en ongrijpbaar en creëren ze een wervelwind van niet te klasseren, genre-overstijgende en kosmische muziek. Ze brachten reeds meer dan 20 albums uit, speelden in meer dan 30 landen en werkten samen met de meest virtuoze muzikanten, bands, choreografen en artiesten van over heel de wereld.

Belgisch componist & saxofonist Fabrizio Cassol studeerde aan het conservatorium van Luik. Door zijn grote interesse in wereldmuziek, werkte hij eerst samen met de Malinese zangeres Oumou Sangaré, Indisch percussionist U.K. Sivaraman en de Senegalese drummer Doudou N’diaye Rose. Met DJ Grazzhoppa dan creëerde hij de allereerste Big Band bestaande uit twaalf DJ’s. Samen met instrumentenbouwer François Louis bedacht hij het concept van de aulochrome, het eerste chromatische, polyfonische windinstrument. De artiesten waarmee hij regelmatig samenwerkt(e) zijn choreografen zoals Anne Teresa De Keersmaeker, Alain Platel en Lemi Ponifasio, of componisten als Philippe Boesmans en regisseurs Luc Bondy & Brett Bailey. 

Voordat hij de elektrische basgitaar ontdekte, startte Michel Hatzigeorgiou eerst met het beoefenen van de mandoline en bouzouki. Niet lang daarna verzekerde hij al snel een plaats als bassist in de band van Carolo Samayana. Hij vergezelde meerdere gerenommeerde zangers als Plastic Bertrand, Mino en Renaud en ontdekt zo gaandeweg de jazz. In 1983 sloot Michel zich aan bij het kwartet van Toots Thielemans en ontmoette hij bassist Jaco Pastorius, die, samen met Jimi Hendrix, één van zijn grootste inspiraties zal zijn. Verder speelt hij samen met gitarist Mike Stern, neemt hij deel aan het Baldwin Project van David Linx en vormt hij de groep Nasa Na met Pierre Vandormael, Stéphane Galland en Fabrizio Cassol, het latere Aka Moon. In 1998 wordt hij uitgeroepen tot beste elektrische bassist van Europa. Onder zijn vele muzikale ervaringen bevinden zich ook samenwerkingen met choreografe Anne Teresa De Keersmaeker & componist Philippe Boesmans, meer specifiek voor de uitvoering van opera Wintermärchen. Momenteel treedt hij ook vaak solo op of in duo met zanger David Linx.

Zijn aanwezigheid op talloze albums en tournees bewijst Stéphane Galland’s onschatbare ervaring binnen de muziekscene. Zijn samenwerkingen reiken over meerdere muzikale genres: van Oumou Sangaré tot David Linx, van Doudou N’Diaye Rose tot Joe Lovano, van Toots Thielemans tot Philip Catherine, alsook theater- en dansprojecten. In 2011 lanceert Stéphane zijn eigen project LOBI waarin hij samen met Tigran Hamasiyan, Magic Malik, Petar Ralchev, Misirli Ahmed en Carles Benavent antieke muziektradities onderzoekt binnen een hedendaags kader. Sinds 2014 werkt hij ook regelmatig samen met Ibrahim Maalouf. Ondertussen leidt hij een nieuw kwartet (The Mystery of) Kem.


GASTEN

 
Fredy Massamba © courtesy Fredy Massamba

Fredy Massamba is opgegroeid in Congo-Brazzaville en woont en werkt momenteel in Brussel. Het waren zijn ouders die hem de liefde voor muziek bijbrachten, toen hij de Congolese rumba ontdekte terwijl hij naar de radio luisterde. Op veertienjarige leeftijd trad hij toe tot een koor, waar hij zong en percussie speelde. In 1991 was hij een van de oprichters van de Drums of Brazza, met wie hij internationaal succes bereikte. Hij heeft samengewerkt met Zap Mama, Didier Awadi, Manou Gallo, om er een paar te noemen. In 2011 bracht hij zijn eerste solo album uit getiteld Etnophony, genomineerd voor de African Kora Awards 2012 in Abidjan en zeer gewaardeerd door de Europese muziekscene. Zijn tweede album, Makasi, werd uitgebracht in 2013. Fredy Massamba is een singer-songwriter die elementen combineert uit soul, funk en Afrikaanse polyfonieën.

Fabian Fiorini © Bernard Gigounon

Na een opleiding in klassieke en Afrikaanse percussie begon Fabian Fiorini op vijftienjarige leeftijd piano te studeren. Sinds die dag is hij op zoek naar de juiste manier om ongehoord te zingen en dit via het componeren, improviseren, arrangeren en uitvoeren van de meest verrassende muziek. Op dit zeer open pad kruiste hij de volgende persoonlijkheden en / of ensembles: Les Tarafs de Haïdouks, Ictus Ensemble, Aka Moon, Octurn, Magik Malik, Gilbert Nouno, Ensemble InterContemporain, Anna Teresa De Keersmaeker, TG Stan, Le Groupov , Garrett List, Frederic Rzewski, Philippe Pierlot, Pierre Vaiana, Kris Defoort, Fabrice Murgia, Lorent Wanson. Hij bewerkt de muziek van oude meesters graag om nieuwe horizonten, nieuwe auditieve perspectieven te bedenken, waaronder: J.S. Bach, F. Chopin, R. Strauss, K. Weill, D. Scarlatti, T. Monk, C. Parker. Hij componeerde de halve finale voor de Internationale muziekwedstrijd Koningin Elisabeth voor de piano in 2016.

João Barradas © Márcia Sofia Lessa

João Barradas is een van de meest gerespecteerde en erkende Europese accordeonisten. Het beweegt zich moeitloos tussen klassieke muziek, jazz en geïmproviseerde muziek. Op zijn zeer jonge leeftijd won hij reeds enkele van de meest prestigieuze internationale competities, waaronder de World Accordion Trophy, die hij twee keer heeft gewonnen, de World Accordion Cup, de Castelfidardo International Competition en de Okud Istra International Competition. João Barradas nam op voor de New Yorkse uitgeverij Inner Circle Music en werkte samen met verschillende musici van grote reputatie, met name met Greg Osby, Gil Goldstein, Fabrizio Cassol, Mark Colenburg, Jacob Sacks, Sérgio Carolino, Pedro Carneiro, onder vele anderen.

Hieronder alvast de voorlopige speellijst voor 2020:

26.04.2020 - Festival Lunalia - Stadschouwburg Mechelen (Be)
02.07.2020 - Festival de Wallonie - Namur (Be)
10.10.2020 - Festival de Wallonie - Tournai (Be)
15.11.2020 - Jazz Brugge - Concertgebouw Brugge (Be)
24.11.2020 - BOZAR, Brussel (Be)
16.12.2020 - De Singel, Antwerpen (Be)