Les Nuits et les Jours de Querbes...

een festival van de … Lot

OK, we zitten dus in Aveyron, slechts een paar honderd meter verderop... En het is een makkelijke woordspeling dat de Franstaligen kunnen maken (environ). Maar in Capdenac-Gare zijn woorden net zo belangrijk als muziek. En een festival dat literatuur en jazz combineert, verdient het om aandacht aan te besteden.

Om van Capdenac-Gare in Querbes te komen, moet je kleine paadjes door het bos nemen, met bij elke bocht een prachtig uitzicht over de vallei. Querbes staat op geen enkele Michelin-kaart, maar het gehucht telt tien inwoners en het was hier dat Jean-Paul Oddos zijn jazzconcerten begon, in de schuur naast zijn 16e-eeuwse huis. Het allereerste vond vijfentwintig jaar geleden plaats in de grote schuur: een elektrische gitaar en een artiest die met een toestel vlammen projecteerde op een groot oppervlak van glas dat bedekt was met verf: de vonken van de discspeler deden de verf smelten en creëerden een spontaan kunstwerk. Jean-Paul zit vol ideeën, en er is veel voor nodig om een festival draaiende te houden in dit kleine hoekje van de Lot en de Aveyron.

Zesentwintig edities later is het festival verhuisd van Querbes naar Capdenac-Gare, en get duurt nu drie dagen. Het speelt zich af tussen de oude markthal en het mooie Carpèle park met zijn honderd jaar oude ceders, met een paar uitstapjes naar Figeac, waarbij jazz en literatuur worden gemengd voor een publiek dat steeds loyaler wordt aan het concept.

Dit jaar zullen drie schrijvers aanwezig zijn om hun nieuwste boeken te presenteren en te bespreken met het publiek, terwijl vier acteurs fragmenten uit hun gekozen werken zullen voorlezen. Het is een aantrekkelijk huwelijk tussen muziek en literatuur dat gedurende de drie festivaldagen zal plaatsvinden, waarbij voor elk concert fragmenten van de auteurs worden voorgelezen, een geweldige manier om het publiek in de stemming te brengen.

Château Cosco, een trio van gitaar, contrabas en drums, opent de muzikale festiviteiten op de overdekte markt en geeft het publiek een voorproefje van wat komen gaat: "We spelen 'My Favorite Things', maar dat is het enige jazzstuk dat je te horen krijgt!" waarschuwt de contrabassist. Er is geen tekort aan energie, ritmes en samenspel tussen de instrumenten, geen tekort aan "toverspreuken" om de temperatuur en de stemming te laten oplopen, met de drums in het centrum van alles. Een vurig openingsconcert.

De tweede avond was voor de headliners. De kleine feesttent in het park was bijna volgeboekt voor het concert van Rouge, en het was duidelijk hoe warm en aandachtig het publiek van Querbes is. "Rouge" is de naam van het trio met pianiste Madeleine Cazenave, contrabassist Sylvain Didou en drummer Boris Louvet, wiens debuutalbum ‘Derrière les Paupières’ werd gespot door de Franse pers en ook in JazzMania besproken werd.

Terwijl een piano-bas-drum trio meestal de naam van de pianist draagt - of zelfs van een andere instrumentalist - laat de naam 'Rouge' de vastberadenheid van het trio zien door niemand eruit te pikken, en terwijl de meeste thema's worden geïntroduceerd door de piano, kun je al snel de complementaire aard en de rolverdeling tussen de muzikanten horen, waarbij de pianist vaak de solo’s van drummer en contrabassist ondersteunt met een soms obsessieve ostinato op stukken van uiteenlopende inspiratie: Japanse cinema, Spaanse ritmen of door het plaatsen van tape of verschillende objecten tussen de snaren van de Steinway, wat reliëf geeft aan de meer meditatieve intenties van de composities van de pianist. Het concert is gebaseerd op stukken van hun eerste album en het volgende, dat begin 2024 zal verschijnen op Label Bleu.

Pronto, een quintet dat is samengesteld door drummer Christophe Marguet en de Duitse saxofonist Daniel Erdmann, die afwezig was in Capdenac en vervangen werd door Géraldine Laurent, een van de meest toonaangevende saxofonisten in de Franse jazzscene. Pianist Bruno Angelini en contrabassiste Hélène Labarrière sluiten zich bij hen aan. Het repertoire op hun gelijknamige album bestaat uit een opeenvolging van composities van de drummer en saxofonist. Een prachtige ballad, 'Elevation', is de aanleiding voor een dubbel duet, eerst piano-contrabas, een en al subtiliteit en finesse, dan sax-drums. Géraldine Laurent treedt voor de tweede keer op de voorgrond op ‘Hôtel Existence’, met een mooie sax-piano intro, voor het "bravourestuk", volgens Christophe Marguet: het energieke ‘Pronto Presto’ met enkele mooie piano-bas en sax-bas unisons. ‘Avant La Parole’ bevestigt Hélène Labarrière's meesterschap met de strijkstok, gevolgd door ‘DE Phone Home’, een weelderige solo van Angelini. Als toegift stuurt de ballade 'Numero Uno' het publiek terug onder de sterren van een Aveyronnais-hemel die door zoveel schoonheid is geklaard. Het concert van het festival.

Zondagmiddag was gereserveerd voor lezingen en een instrumentale workshop: zo'n veertig amateurmuzikanten onder leiding van het Grand Orphéon speelden een repertoire van composities van Henri Texier en Aldo Romano, waarmee de verbazingwekkende progressie werd onthuld die in drie dagen van oefenen werd bereikt.

We verwachtten een vuurwerkfinale van het septet BOL, uit Toulouse, maar wat we kregen was eerder lawaai dan licht. Moeten we het 'post-rock' noemen? Punkjazz? In elk geval was het geluidsvolume oorverdovend, met een tot verzadiging knallende sax en trompet, weinig nuance en suizende oren als je de tent verliet, waarbij de korte slotmelodie die als een ritornel werd herhaald het gevoel van te veel geluid niet wegnam.

Op de "Nuits et Jours de Querbes" zijn de lezingen en gesprekken met de aanwezige schrijvers momenten van betovering die liefhebbers van literatuur en muziek samenbrengen. Een recensie zou niet compleet zijn zonder de aanwezige schrijvers en acteur-lezers te vermelden, een echte uitnodiging om alle gepresenteerde boeken te lezen, om nog maar te zwijgen van de nachtelijke lezing van "Don Quichot" op zaterdagavond, die de luisteraars meenam naar de diepten van de Querboise nacht. "Berline", geschreven door Céline Righi, roept de overlevingsdrang op van een mijnwerker die vastzit onder zijn wagon na het instorten van een tunnel. "Avant que j'oublie” van Anne Pauly gaat over de dood van een vader, tussen ziekenhuis, begrafenis, herinneringen en veerkracht. “Le soldat désaccordé" van Gilles Marchand vertelt het verhaal van een hardnekkige zoektocht naar een persoon op de slagvelden van de Grote Oorlog. Emotionele momenten door acteurs Noëlle Miral, Eva Murin, François Cancelli en Jean-Luc Debattice (ja, de man die zijn carrière begon in het Théâtre de l'Etuve in Luik in de jaren 1970!)

Het thema van het festival van dit jaar was "standvastigheid". "Standvastigheid" tegen de compromissen van een muzieksector in moeilijkheden, tegen de trivialisering van een gezuiverde cultuur geleid door de commerciële sector, waartegen "Les Nuits et les Jours de Querbes" zich hardnekkig verzet met de steun van een enthousiast en loyaal publiek. Een waar succesverhaal!

Met dank aan David Bedel voor de foto’s.

© Jean-Pierre Goffin, augustus 2023 (vrije vertaling: Jos Demol) – foto’s David Bedel
Een samenwerking JazzMania / Jazz’halo