BRAND! & RAND! 2017

Na de succesvolle edities van 2015 (met Joachim Badenhorst als centrale gast) en 2016 (BRAND!NL, met de focus op de bloeiende Nederlandse jazz / improvisatie), keert BRAND! terug naar de oorspronkelijke formule. Centrale gast van deze derde editie wordt de jonge Belgische euphoniumspeler Niels Van Heertum, één van de boeiendste stemmen van een zich razendsnel ontwikkelende generatie. Hij is actief binnen improvisatie, pop en theater en bracht begin 2017 zijn eerste soloalbum uit, een stukje auditieve cinema tussen ambient, improvisatie en sereen klankonderzoek. Naast Van Heertum, die zelf een paar keer zal aantreden, wordt opnieuw een programma aangeboden dat resoluut in de beste jazz en geïmproviseerde muziek van vandaag duikt, met aandacht voor kleine én grotere bezettingen, intimiteit én uitbundige emotie, sterkhouders én aanstormende talenten uit binnen- en buitenland. De concerten zullen opnieuw plaatsvinden op diverse locaties en er wordt ook een randprogrammatie voorzien, met o.a. een lezing rond 100 jaar jazz en de première van een jazzdocumentaire.


LINE-UP

donderdag 09-11

17:00 | Sint-Romboutskathedraal | Openingsconcert NIELS VAN HEERTUM – solo

© Geert Vandepoele

Dit is het verhaal van een aangekondigde triomf. Wie de Belgische geïmproviseerde muziek al een tijdje van nabij volgt, is Niels Van Heertum ongetwijfeld al tegengekomen. Het was het even wachten op een statement in eigen naam, dat kwam er in 2017met JK’s Kamer +50.92509° +03.84800. Dit album onderstreepte meteen zijn maturiteit en bevatte geen staalkaart van zijn technische kunnen, geen epateerbriefje om het gekwebbel te doen verstommen. Integendeel: het werk was een reis naar de meest fundamentele zoektocht binnen de muziek: die naar de klank. Pure klank, gecombineerde klank, gemanipuleerde klank. En die vervolgens de ruimte laten innemen, zodat je de eigenschappen ervan echt gaat proeven.

En dan valt ineens op dat je zelfs met een slow motionbeweging, met muziek die haast onmerkbaar verder schuifelt, toch een enorme rijkdom kan aanboren. Je wordt verplicht de oren te spitsen, op zoek te gaan naar nuances, lagen van elkaar te onderscheiden. In dat proces wordt duidelijk dat de dynamische en emotionele reikwijdte enorm kan zijn. Wat start als een grimmig of onheilspellende misthoornstoot, belandt via een slingerparcours soms bij een bloedmooie sereniteit. Of andersom. Het is uitkijken naar wat de impact van de Sint-Romboutskathedraal zal zijn op dit solo-ensemble van het geduld.

Niels Van Heertum (euphonium + elektronica)


19:00 | kunstencentrum nona | STEIGER

© Maarten Geukens

De voorbije jaren zagen we een nieuwe generatie jazzmuzikanten opstaan die er een deugd van maakt dat jazz zich niet meer zo eenvoudig laat opdelen in hokjes. Deze artiesten bestuderen de grote kleppers, maar luisteren ook naar de muziek van vandaag. Akoestisch, elektrisch of elektronisch. Vocaal én instrumentaal. Song- én dansvloergericht. De Beren Gieren is uitgegroeid tot een lichtend voorbeeld, maar het voorbije jaar stak met Steiger een nieuwe sterkhouder de kop op. Gilles Vandecaveye, Kobe Boon en Simon Raman laten horen dat er een en ander veranderd is.

Om te beginnen met de klassieke verhouding met de ivoorspecialist als leider, want die wordt regelmatig bij het huisvuil gezet. Een ritmesectie kan meer zijn dan een zetel voor een pianist, dus krijg je af te rekenen met baldadige bassisten en weerbarstige drummers die het zeil naar zich toe durven trekken. Er kan ook gespeeld worden met een voluptueuze dynamiek, van ingetogen kamermuziek tot expressieve buitelingen. Of humor, nog zoiets. “Hymne Without God”, luidt het nu. Steiger haalt het pianotrio van z’n verhoogje en benadert het vanuit hedendaagse hoek, met wringende elektronica, relativeringsvermogen en een stevige portie je-m’en-foutisme.

Gilles Vandecaveye (piano)
Kobe Boon (bas)
Simon Raman (drums)

i.s.m. JazzLab Series


20:30 | Cultuurcentrum Mechelen | OCTURN: Album release!

© Kerlijn Van der Cruyssen

Natuurlijk is het niet enkel belangrijk om ogen en oren open te houden voor wat er gebeurt in de jongste gelederen van de jazz, omdat er natuurlijk ook nog figuren van de vorige generaties actief zijn met onverminderde nieuwsgierigheid. Het verschil is daar natuurlijk dat de opgedane bagage een enorme meerwaarde kan zijn en in het beste geval kan leiden tot een inhoudelijke verdieping die al net zo spannend is als de botsende experimenteerdrift van de jongelingen. Octurn, het geesteskind van saxofonist/componist Bo van der Werf, is zo’n band: altijd in beweging, in permanente evolutie.

Meest spraakmakend waren de recente omzwervingen, waarvoor een kernversie van de band – met naast van der Werf ook nog Jozef Dumoulin, Fabian Fiorini en Dré Pallemaerts – in de weer was met de Tibetaanse monniken van Gyoto. Het was een ongehoord spektakel: verrassend en onwerkelijk, maar tegelijkertijd ook weer typisch Octurn. Tijdens BRAND! en STORM! stelt de band zijn nieuwste project/album voor: Songbook Of Changes van dat recente kwartet, aangevuld met fluitist en oude bekende Magic Malik, en bassist Clemens van der Feen.

Bo van der Werf (baritone saxophone )
Magic Malik (fluit)
Jozef Dumoulin (keyboards )
Fabian Fiorini  (piano)
Clemens van der Feen (bass)
Dré Pallemaerts (drums)


22:00 | kunstencentrum nona | VEDER Album release!

© Hans van der Linden

VEDER, samengesteld door Niels Van Heertum, bestaat uit drie Belgen en een Noor. Een combinatie die niet zo verrassend is als ze voor sommigen misschien lijkt. Binnen de Europese jazz en improvisatie is samenwerking over de landsgrenzen heen immers de normaalste zaak van de wereld geworden. Joachim Badenhorst en gitarist Ruben Machtelinckx zijn bvb. al langer geïnteresseerd in de Noordelijke jazz. Badenhorst speelde meer dan een decennium geleden al voor het eerst met de IJslander Hilmar Jensson en vormde het trio Equilibirum met de Noorse zangeres Sissel Vera Pettersen en Deense gitarist Mikkel Ploug.

Voor Ruben Machtelinckx is de Noorse scene ook al langer dan van vandaag een bron van inspiratie. Zijn combinatie van verstilde folk, kamermuziek en (vrije) improvisatie zou eigenlijk zonder problemen in te passen zijn in die Noordelijke muziekwereld, en daardoor was de komst van violist Nils Økland op de recentste plaat van Linus haast vanzelfsprekend. Het is geen toeval dat trompettist Eivind Lønning deel uitmaakt van een paar Noorse kleppers als het Trondheim Jazz Orchestra en het Christian Wallumrød Ensemble. Samen houden de muzikanten zich op in een universum dat inzet op atmosfeer zonder wolligheid en op avontuur dat het niet moet hebben van Grote Gebaren, maar van bedachtzame interactie met een open vizier. Het debuut werd in de lente opgenomen en wordt voorgesteld tijdens BRAND!

Niels Van Heertum (euphonium)
Joachim Badenhorst (klarinet)
Ruben Machtelinckx (gitaar)
Eivind Lønning (trompet)

vrijdag 10-11

19:00 | kunstencentrum nona | IFA Y XANGO feat. ERIC THIELEMANS

© Dries Segers

Daar stonden ze in ineens, tijdens de editie van 2011 van Jong Jazztalent Gent. Ifa y Xango, een handvol snotneuzen die vanuit het niets opdoken en prompt indruk maakten met de heel eigen, speelse draai die ze gaven aan improvisatie en interactietactieken. Wat een bezetting ook, met een drummer én percussionist, bas, twee saxen, piano en… euphonium. Dat was Niels Van Heertum. Een jaar later werd opnieuw indruk gemaakt op het grote podium en kon debuutplaat Abraham op unaniem lovende reacties rekenen. Het hek was van de dam: de leden stroomden uit, waren in de weer met hun eigen obsessies, bakenden hun eigen hoekje af. Maar ze keerden ook terug naar het moederschip.
Voor opvolger Twice Left Handed \\ Shavings werden line-up en speelzone gevoelig aangepast. Wat ervoor een strik akoestische affaire was, groeide nu uit tot een ontregelde kermis tussen soundscape, moddervette jazzfunkgroove en geluidscollage. Eigenzinnig, ongrijpbaar en opmerkelijk opwindend. Voor BRAND! gaat de band terug naar zijn oorspronkelijke bezetting en wordt enkel mede-outsider Eric Thielemans toegevoegd. Een gepaste keuze, want net als het jonge grut beschikt hij over een eindeloze verbeelding en een koppig-vrije geest. Het enige dat vaststaat, is dat er nieuw materiaal gespeeld zal worden. Er zijn ideeën en er zal uitgetest worden, maar het resultaat… dat is afwachten. De tactiek van de verrassing zal z’n werk wel doen.

Niels Van Heertum (euphonium)
Seppe Gebruers (piano)
Laurens Smet (bas)
Viktor Perdieus (sax)
Filipe Nader (sax)
Ruben Pensaert (drums)
Eric Thielemans (drums)


20:30 | Cultuurcentrum Mechelen | VERNERI POHJOLA GROUP plays Pekka

© Dave Stapleton

Snel, noem drie Finse jazzmuzikanten!

De kans is groot dat u bleef steken bij één of twee. Of misschien geen. De Finnen zijn een van de kleinere spelers binnen de Europese jazz. Nochtans zijn er recent een paar kerels opgestaan die verandering willen brengen in dat beeld. Pohjola kwam uit een jazzfamilie, want zijn vader, bassist/componist Pekka, verwierf faam als een cruciale Finse muzikant op de wip tussen progressieve rock en fusion. Dat is niet de koers die de zoon zou volgen, want die koos resoluut voor de akoestische jazz. Niet zonder gevolg, want hij kon de lofbetuigingen op elkaar stapelen na het verschijnen van Bullhorn (2015) bij het Britse Edition. Daarbij valt op dat Pohjola eigenlijk wegblijft van het etherische geluid dat vaak op de Noordelijke jazz gekleefd wordt.

Hij is ook geen barricadebestormer of muzikant die het moet hebben van bruuske stijlbreuken of hoge volumes. Nee, Pohjola is vooral een allrounder die zich comfortabel voelt binnen elegante bedachtzaamheid én bruisende jazz van de vingerknip, met een trefzekere sound en melodisch vernuft. Het werk van zijn vader, daar hield hij zich ver vanaf, tot hij in 2016 overgehaald werd tot een performance van diens composities en besefte dat het bijzonder was om in die nalatenschap te duiken en er zijn eigen draai aan te geven. Naar de toekomst vanuit het verleden, ook dat is jazz.

Verneri Pohjola (trompet)
Tuomo Prättälä (fender - rhodes)
Teemu Viinikainen (gitaar)
Mika Kallio (drums)
Heikko Remmel (bass)


22:00 | kunstencentrum nona | ANGLES7 (exclusief Belgisch concert)

© Geert Vandepoele

Martin Küchens oeuvre kent een schizofrene tweespalt. Enerzijds zijn er de projecten die inzetten op klankonderzoek dat zich vaak afspeelt op fluisterniveau. Anderzijds zijn er de jazzprojecten die het net zoeken bij het expressieve gedender en de grote emoties. Het voorbije decennium is Angles uitgegroeid tot zijn meest geliefde band. Hij brengt een resem Scandinavische meesters bij elkaar en vooral: Küchen schrijft composities die door merg en been gaan, overrompelen met tumult en een knoert van een hart. De aanpak, weelderige bezetting en woelige groepssound doen denken aan de hyper-expressieve ensembles van Charles Mingus op zijn klassieke platen.

De stukken worden uitgevoerd met een uitbundige energie, een combinatie van souplesse en hechtheid, en een voortdurende afwisseling van vurig ensemblespel en solomomenten. Het is warmbloedige jazz, maar die kan net zo goed uit Oost-Europa of zelfs Afrika komen, want Küchen injecteert zijn composities met Balkanblues en dansbare ritmes. Concerten voelen soms aan als wilde straatfeesten in diverse uithoeken van de wereld. Mooie bonus is dat Küchen en zijn bende ook sociaal geëngageerd zijn en politieke wantoestanden aanklagen. Het resultaat is muziek die je aanzet tot dansen, meeneemt op een rit van pijn en ontroering, maar ook laat proeven van euforie en pure onverdunde emotie.

Voor zijn enige Belgische concert van 2017 speelt de band als septet.

Johan Graden (piano)
Johan Berthling (contrabass)
Andreas Werliin (drums)
Magnus Broo (trompet)
Mats Äleklint (trombone)
Mattias Ståhl (vibrafoon)
Martin Küchen (compositie – altsaxofoon)


zaterdag 11-11

19:00 | kunstencentrum nona | CHRISTIAN WALLUMRØD ENSEMBLE (exclusief Belgisch concert)

© Christopher Tribble

Weinig muzikanten hebben de Noorse scene de voorbije twintig jaar zo sterk gekleurd als toetsenist en componist Christian Wallumrød. In zijn muziek worden improvisatie, kerkmuziek, eeuwenoude folktradities, bedachtzame jazz en vroege polyfonie bij elkaar gebracht in een verfijnde taal waarin zelfs het kleinste detail een rol te vervullen heeft. Wallumrød maakt, ondanks het feit dat hij zich naar eigen zeggen ook laat inspireren door techno, dan ook geen muziek voor de benen, maar voor het hart en het hoofd. Muziek om intens te beluisteren, of het nu gaat om de traag ontwikkelende improvisaties van het kwartet Dans Les Arbres of de eigenzinnige composities van zijn Ensemble.

Met die band, die eigenlijk ook fungeert als een leerschool voor heel wat talent, vond hij eerst onderdak bij ECM. Het zesde album, Kurzsam and Fulger, verscheen op het jonge Hubro. Opnieuw werd duidelijk dat met de huidige bezetting een vervolg gebreid werd aan een verhaal dat tegelijkertijd puur, ascetisch, rijk en gelaagd is. De muzikanten grijpen de composities aan voor groepsinteractie en individuele verkenning via talloze registers, waarbij de lijn tussen compositie en improvisatie verglijdt als zand tussen de vingers. Het is een meditatieve, bedachtzame sound die vaak statisch is en toch nooit ophoudt met transformeren.

Een oefening in verfijning die behendig de genrehokjes ontwijkt.

Christian Wallumrød (compositie - piano - harmonium)
Eivind Lønning (trompet)
Espen Reinertsen (saxofoon)
Tove Törngren (cello)
Per Oddvar Johansen (drums - vibrafoon)


20:30 | Cultuurcentrum Mechelen | RAGINI TRIO FEAT. BOJAN Z & SAWANI MUDGAL
co-productie met STORM!

© jazzlabSeries

Jazzmuzikanten hebben altijd al over de muurtjes geloerd. Vreemdgaan zit er eigenlijk van nature in. Afrika, de Balkan, het Hoge Noorden; regelmatig duiken ze op bij artiesten die het nog een beetje verder gaan zoeken dan bij de Amerikaanse jazz en de eigen volkstradities. Het Oosten is ook al lang geen onbekend gebied meer. In eigen land is vooral Nathan Daems een onverzadigbare expert van het eigen maken van exotische genres. Of het nu gaat om de Ethio-jazz of de Indische muziek, die hij verkent met bassist Marco Bardoscia en Lander Gyselinck; hij gaat een paar stappen verder dan het aanbrengen van een kosmetisch laagje.

Voor Daems & co. is dit geen vrijblijvend spel, maar een poging tot diepgaande assimilatie. Met resultaat, want het Ragini Trio bewees uitvoerig uit het juiste hout gesneden te zijn. Voor BRAND! en STORM! werken ze een nieuwe creatie uit, waarbij het aftasten van de grenzen van hedendaagse jazz en Indische raga gebeurt in het gezelschap van twee opvallende gasten. De eerste is de Frans-Servische toppianist Bojan  Z, die als een van de eersten aan de slag ging met het versmelten van jazz en Balkanmuziek. Sluitstuk van deze band is de jonge Indische zangeres Sawani Mudgal. En zo verschuiven Oostende en Mechelen even naar het Oosten.

Nathan Daems (saxofoon - klarinet)
Marco Bardoscia (contrabas)
Lander Gyselinck (drums)
Bojan  Z. (piano)
Sawani Mudgal (zang)


22:00 | Sint-Romboutskathedraal | VVOLK

BRAND! start in de Sint-Romboutskathedraal met de golvende klanken van Niels Van Heertums euphonium en sluit er af met een 18-koppige bezetting waar Van Heertum ook deel van uitmaakt. Broers Bert (gitaar) en Stijn Cools (drums) zijn intussen goed voor enkele van de meest fascinerende Belgische bands in de jazz en improvisatie. Hun ‘Book Of Air’ is een geheel van composities waarmee ze op zoek gaan naar de impact van tijd op de perceptie van geluid. Concreter: stel dat je je niet beperkt tot composities van een paar minuten, maar dat je ze uitvoert in slow motion. De noten, akkoorden en interactie worden haast eindeloos gerekt, waardoor zowel performer als luisteraar geconfronteerd worden met pure klankeigenschappen.

Met XL-ensemble vvolk werden al performances gespeeld die duurden van zonsondergang tot zonsopgang. Effecten van zo’n aanpak: de klassieke hiërarchie van een band wordt compleet op z’n kop gezet. Elk lid kan een gelijke bijdrage leveren. Elke klank telt. Naar eigen zeggen spelen de muzikanten soms zelfs klassieke standards, maar dan zo traag dat ze niet meer te herkennen zijn. Het orkest creëert een hypnotiserende ervaring die de luisteraar volledig inpakt met een bad van geluid, zodat die een échte kracht van verandering aan den lijve ondervindt.

Stijn Cools (compositie - drums)
Sep Francois (vibrafoon - percussie)
Nathan Wouters (contrabas)
Hendrik Vanattenhoven (contrabas)
Nathan Wouters (contrabas)
Laurens Smet (contrabas - elektrische bas)
Bert Cools (compositie - gitaar)
Ruben Machtelinckx (elektrische gitaar)
Benjamin Sauzereau  (elektrische gitaar)
Niels Van Heertums (euphonium)
Viktor Perdieus (tenorsaxofoon)
Thomas Jillings (tenorsaxofoon)
Erik Bogaerts (altsaxofoon)
Frans Van Isacker (altsaxofoon)
Stefan Bracaval (fluit)
Indre Jurgeleviciute (kankles)  
Fruz Tonteling (harmonium)  
Wout Gooris (rhodes)



RAND!

Naast het officiële programma is er ook een randprogramma onder de noemer RAND!

Maandag 6/11, 19:30u – 100 jaar jazz / Lezing door Joris Preckler

In 1917 verscheen “Livery Stable Blues” van The Original Dixieland Jass Band. Het wordt nu algemeen beschouwd als het officiële startschot van de jazz, dat de voorbije eeuw een waanzinnige evolutie doormaakte. Joris Preckler, jazzkenner en programmasamensteller bij Klara, vertelt over de wortels en de onwaarschijnlijke geschiedenis van de jazz, van de begindagen in New Orleans, over de hoogdagen van de swing, de revolutie van de bebop en de vertakkingen van de moderne jazz tot de geluiden van vandaag. Daarbij is er aandacht voor de belangrijkste stromingen en figuren van toen en nu.
Locatie: Cultuurcentrum Mechelen
i.s.m. Conservatorium Mechelen

Dinsdag 7/11, 20:30u – jazzdocumentaire Juul’s Ears: première

Juul Anthonissen met Charles Mingus en Don Pullen © Rob Miseur (?)

Juul’s Ears is een portret van, en ode aan, de in 2008 overleden Juul Anthonissen: vermaard jazzkenner, -verzamelaar en –journalist, oprichter van de befaamde Hnita Jazz Club en onvermoeibare promotor van de jazz. Begin jaren vijftig ruilt Juul z’n koersfiets in voor een platenspeler en een eerste lading vinyl. De rest is jazzgeschiedenis. Misschien even inademen? Chet Baker, Keith Jarrett, Charles Mingus, Sun Ra, Bill Evans, Toots Thielemans, Dexter Gordon, Archie Shepp, Art Blakey, Pharoah Sanders, Hank Mobley, Woody Shaw, Freddie Hubbard, George Adams/Don Pullen Quartet en meer. Allemaal doken ze op in die unieke jazzclub in Heist-op-den-berg, waar tot vandaag het kruim van de internationale jazz verschijnt.

Een documentaire van:
Philippe Cortens
Bob Maes
Carlo Dieltjens

Locatie: Cultuurcentrum Mechelen
i.s.m. Filmhuis Mechelen



PRAKTISCH

FESTIVALTICKETS:

Lezing maandag 06-11 | 19:30 | gratis, mits reservatie
Filmhuis dinsdag 07-11 | 20:30 | 6 EUR (basisticket) - 4 EUR filmhuiskorting/reductietarief
Dagticket donderdag 09-11 | 19:00 | 20 EUR VVK - 25 EUR aan de kassa (incl. gratis openingsconcert 17:00 in de Kathedraal)
Dagticket vrijdag 10-11 | 19:00 | 20 EUR VVK - 25 EUR aan de kassa
Dagticket zaterdag 11-11 | 19:00 | 20 EUR VVK - 25 EUR aan de kassa

RESERVATIES:

BRAND! en RAND!
bij info@nona.be - 015 20 37 80 - Begijnenstraat 19-21, 2800 Mechelen of online http://www.nona.be
bij Uit in Mechelen - 070 22 28 00, Hallestraat 11, 2800 Mechelen of online http://www.cultuurcentrummechelen.be

ORGANISATOREN
kunstencentrum nona
Cultuurcentrum Mechelen